Trang chủ / Hành chính - Quản trị / Chung xây môi trường đáng sống, sự nghiệp đáng yêu

Giải pháp nâng cao văn hóa lãnh đạo, quản lý của đội ngũ cán bộ Trường Mầm non Quảng Nham

Đăng lúc: 14:26:33 22/12/2025 (GMT+7)0 lượt xem

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, văn hóa lãnh đạo, quản lý ngày càng trở thành yếu tố quyết định chất lượng hoạt động của các cơ sở giáo dục mầm non. Việc nhận diện đúng thực trạng và đề xuất giải pháp phù hợp nhằm nâng cao văn hóa lãnh đạo, quản lý tại Trường Mầm non Quảng Nham có ý nghĩa thiết thực trong xây dựng môi trường sư phạm dân chủ, nhân văn và nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ.

Tập thể cán bộ, giáo viên Trường Mầm non Quảng Nham, xã Tiên Trang

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng khẳng định: “Vì lợi ích mười năm trồng cây, vì lợi ích trăm năm trồng người” và đề cao vị thế cao quý của người thầy - những “anh hùng vô danh” trong sự nghiệp giáo dục. Những lời dạy của Người không chỉ tôn vinh vai trò của nhà giáo mà còn đặt ra trách nhiệm lớn lao đối với công tác lãnh đạo, quản lý giáo dục hiện nay.

Thấm nhuần tư tưởng đó, Nghị quyết số 29-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI đã xác định: "Phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là nhiệm vụ then chốt". Đây là kim chỉ nam để các cơ sở giáo dục, đặc biệt là bậc mầm non, nền tảng đầu tiên của hệ thống giáo dục quốc dân chú trọng xây dựng đội ngũ giáo viên đáp ứng yêu cầu đổi mới.

Thực tiễn cho thấy, chất lượng giáo dục mầm non không chỉ phụ thuộc vào điều kiện vật chất hay chương trình giáo dục, mà còn chịu tác động trực tiếp từ công tác lãnh đạo, quản lý nhà trường. Văn hóa lãnh đạo, quản lý thể hiện trình độ, phẩm chất và phong cách của đội ngũ cán bộ quản lý, có ảnh hưởng sâu sắc đến môi trường sư phạm, tinh thần làm việc của giáo viên, nhân viên và niềm tin của phụ huynh đối với nhà trường.

Văn hóa quản lý trong trường mầm non là hệ thống các giá trị, chuẩn mực và phương thức quản lý được hình thành và thực hành trong quá trình tổ chức, điều hành nhà trường, nhằm bảo đảm môi trường giáo dục an toàn, nhân văn và hiệu quả. Văn hóa quản lý của đội ngũ lãnh đạo, quản lý trường mầm non thể hiện ở phong cách làm việc khoa học, dân chủ, tôn trọng và hỗ trợ giáo viên, nhân viên; ở cách ứng xử chuẩn mực với trẻ và phụ huynh; đồng thời gắn chặt việc thực hiện quy định của ngành với sự linh hoạt, phù hợp đặc thù giáo dục mầm non. Văn hóa quản lý tích cực góp phần tạo động lực làm việc cho đội ngũ, xây dựng niềm tin của phụ huynh và nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ.

Từ yêu cầu thực tiễn của giáo dục mầm non hiện nay cho thấy vai trò quan trọng của văn hóa lãnh đạo, quản lý trong việc nâng cao chất lượng hoạt động của mỗi cơ sở giáo dục. Việc xem xét thực tiễn tại Trường Mầm non Quảng Nham (xã Tiên Trang, tỉnh Thanh Hoá) góp phần làm rõ tác động của yếu tố này đối với công tác chăm sóc, nuôi dưỡng và giáo dục trẻ.

Trường Mầm non Quảng Nham là đơn vị sự nghiệp giáo dục công lập trực thuộc UBND xã Tiên Trang, chịu sự quản lý chuyên môn của Sở Giáo dục và Đào tạo. Nhà trường hiện có 43 cán bộ, giáo viên, trong đó 100% đạt chuẩn đào tạo trở lên, với 93% có trình độ đại học; quy mô 640 học sinh. Nhiều năm liền, nhà trường được đánh giá hoàn thành tốt nhiệm vụ.

Những năm gần đây, đội ngũ giáo viên nhà trường luôn phát huy tinh thần trách nhiệm, tâm huyết với nghề, chủ động đổi mới phương pháp giáo dục và đạt được nhiều kết quả tích cực; năm 2018 được công nhận đạt chuẩn quốc gia mức độ I và đang phấn đấu đạt chuẩn quốc gia mức độ II vào năm 2026. Bên cạnh đó, nhà trường vẫn còn một số khó khăn về cơ sở vật chất và sự chưa đồng đều của đội ngũ, song tập thể cán bộ, giáo viên, nhân viên luôn đoàn kết, nỗ lực khắc phục và hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.

Thực tiễn cho thấy, văn hóa lãnh đạo, quản lý tại Trường Mầm non Quảng Nham đã đạt được những kết quả tích cực. Đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý cơ bản có lập trường tư tưởng vững vàng, chấp hành nghiêm chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước và các quy định của ngành giáo dục. Việc học tập nghị quyết, chỉ thị của Đảng, học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được lồng ghép trong sinh hoạt chi bộ, hội đồng sư phạm và các cuộc họp chuyên môn, góp phần nâng cao nhận thức chính trị, ý thức trách nhiệm và tinh thần nêu gương của cán bộ quản lý.

Phong cách lãnh đạo, quản lý từng bước được đổi mới theo hướng dân chủ, gần gũi, tôn trọng tập thể; cán bộ quản lý chú trọng lắng nghe ý kiến của giáo viên, nhân viên, nhất là các vấn đề liên quan đến điều kiện làm việc, chế độ chính sách và hoạt động chăm sóc, giáo dục trẻ. Nguyên tắc tập trung dân chủ được thực hiện tương đối nghiêm túc, tạo sự đồng thuận trong tập thể nhà trường. Đồng thời, môi trường làm việc và mối quan hệ nội bộ cơ bản đoàn kết, cởi mở; tinh thần trách nhiệm, ý thức kỷ luật của đội ngũ từng bước được nâng lên, qua đó góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục trẻ và củng cố niềm tin của phụ huynh đối với nhà trường.

Bên cạnh những kết quả đạt được, văn hóa lãnh đạo, quản lý tại Trường Mầm non Quảng Nham vẫn còn một số hạn chế. Trong một số thời điểm cao điểm công việc, nhất là khi triển khai các nhiệm vụ đột xuất hoặc các đợt kiểm tra, đánh giá, phong cách lãnh đạo của cán bộ quản lý còn thiên về chỉ đạo hành chính, chưa dành nhiều thời gian trao đổi, giải thích nhằm tạo sự đồng thuận sâu rộng trong đội ngũ giáo viên, nhân viên. Bên cạnh đó, kỹ năng giao tiếp sư phạm và kỹ năng xử lý các tình huống phát sinh trong quản lý đội ngũ cũng như trong quan hệ với phụ huynh của một số cán bộ quản lý chưa thật sự đồng đều; có lúc việc xử lý tình huống còn thiếu mềm dẻo, linh hoạt, ảnh hưởng nhất định đến tâm lý của giáo viên, nhân viên và hiệu quả công việc.

Ngoài ra, việc xây dựng hệ giá trị văn hóa nhà trường chưa thật sự rõ nét, chưa hình thành được các chuẩn mực chung, thống nhất làm cơ sở định hướng hành vi, ứng xử của cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên. Các giá trị văn hóa hiện nay chủ yếu mới thể hiện thông qua nội quy, quy chế và các quy định hành chính, chưa được cụ thể hóa thành những chuẩn mực ứng xử mang tính bền vững. Công tác kiểm tra, giám sát trong quản lý hoạt động chuyên môn và việc thực hiện nhiệm vụ của giáo viên, nhân viên còn hạn chế; chủ yếu mang tính định kỳ, chưa thường xuyên và chưa gắn chặt với việc uốn nắn tác phong, phong cách làm việc. Việc đánh giá, rút kinh nghiệm sau kiểm tra đôi lúc còn mang tính hình thức.

Những hạn chế nêu trên xuất phát từ một số nguyên nhân chủ yếu. Trước hết, công tác bồi dưỡng, tập huấn chuyên sâu về văn hóa lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ cán bộ quản lý chưa được tổ chức thường xuyên, liên tục. Bên cạnh đó, khối lượng công việc lớn, áp lực về chuyên môn, hồ sơ, sổ sách cùng với yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non ngày càng cao, trong khi điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị của nhà trường còn nhiều khó khăn, đã tác động không nhỏ đến hiệu quả quản lý. Ngoài ra, một bộ phận cán bộ quản lý còn hạn chế về kinh nghiệm thực tiễn và kỹ năng mềm, đặc biệt là kỹ năng giao tiếp, xử lý các tình huống sư phạm. Đồng thời, nhận thức về vai trò, ý nghĩa của văn hóa lãnh đạo, quản lý trong xây dựng môi trường giáo dục lành mạnh, bền vững ở một số cán bộ quản lý chưa thật sự đầy đủ và sâu sắc.

Để khắc phục những hạn chế về thực trạng văn hóa lãnh đạo, quản lý tại Trường Mầm non Quảng Nham, xã Tiên Trang nhằm đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục mầm non trong giai đoạn hiện nay, cần triển khai đồng bộ một số giải pháp chủ yếu sau:

Một là, nâng cao nhận thức và trách nhiệm của đội ngũ cán bộ quản lý trong thực hành văn hóa lãnh đạo, quản lý. Mỗi người cán bộ quản lý Nhà trường cần nhận thức rõ văn hóa lãnh đạo, quản lý không chỉ thể hiện ở lời nói, chủ trương mà trực tiếp ở phong cách điều hành, cách giao việc, kiểm tra, đánh giá và ứng xử với giáo viên, nhân viên và phụ huynh. Việc nâng cao nhận thức cần gắn chặt với yêu cầu thực thi trong công tác quản lý hằng ngày, thông qua việc rà soát, điều chỉnh phong cách lãnh đạo theo hướng dân chủ, lắng nghe, tôn trọng tập thể, hạn chế áp đặt hành chính. Đồng thời, đề cao trách nhiệm nêu gương của người đứng đầu trong tác phong làm việc, kỷ luật hành chính, tinh thần trách nhiệm và thái độ phục vụ, qua đó tạo chuyển biến thực chất về văn hóa lãnh đạo, quản lý trong nhà trường.

Hai là, đổi mới phong cách lãnh đạo, quản lý theo hướng dân chủ, nhân văn, gắn với nâng cao kỹ năng giao tiếp và xử lý tình huống của đội ngũ cán bộ quản lý. Theo đó, cán bộ quản lý cần khắc phục lối điều hành nặng về hành chính, mệnh lệnh; tăng cường đối thoại, trao đổi hai chiều, tôn trọng và phát huy vai trò của tập thể trong quá trình tổ chức, điều hành các hoạt động của nhà trường.

Trong quá trình triển khai nhiệm vụ, nhất là các nhiệm vụ mới hoặc đột xuất, cần chú trọng làm rõ mục đích, yêu cầu và lộ trình thực hiện; tạo điều kiện để giáo viên, nhân viên tham gia đóng góp ý kiến, đề xuất giải pháp phù hợp với điều kiện thực tế. Đồng thời, phát huy vai trò của hội đồng sư phạm, các tổ chuyên môn và tổ chức công đoàn như những kênh quan trọng tham gia quản lý, góp phần xây dựng sự đồng thuận trong tập thể.

Song song với đó, cần quan tâm bồi dưỡng, rèn luyện kỹ năng giao tiếp sư phạm, kỹ năng lắng nghe, giải quyết mâu thuẫn và xử lý tình huống cho cán bộ quản lý; khuyến khích tự học, tự rèn luyện và tham gia các lớp tập huấn về quản lý giáo dục mầm non. Trong quan hệ với phụ huynh, cán bộ quản lý cần thể hiện thái độ chuẩn mực, cầu thị, linh hoạt, kịp thời giải quyết các ý kiến phản ánh, qua đó củng cố niềm tin của phụ huynh đối với nhà trường.

Ba là, xây dựng và cụ thể hóa hệ giá trị văn hóa nhà trường làm nền tảng cho công tác lãnh đạo, quản lý. Theo đó, cần xây dựng và thống nhất các giá trị cốt lõi của Trường Mầm non Quảng Nham, làm cơ sở định hướng hành vi, ứng xử của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và nhân viên. Xuất phát từ đặc thù giáo dục mầm non, hệ giá trị văn hóa nhà trường cần tập trung vào các giá trị như yêu thương trẻ, trách nhiệm, đoàn kết, kỷ cương, nhân ái và sáng tạo; đồng thời được cụ thể hóa thành các chuẩn mực ứng xử, quy tắc đạo đức nghề nghiệp và lồng ghép trong các hoạt động quản lý, giảng dạy, chăm sóc và nuôi dưỡng trẻ. Đội ngũ cán bộ quản lý phải giữ vai trò nòng cốt, đi đầu trong thực hiện và lan tỏa các giá trị văn hóa, qua đó từng bước xây dựng môi trường sư phạm lành mạnh, thân thiện và giàu tính nhân văn trong nhà trường.

Bốn là, chú trọng công tác phê và tự phê đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nhà trường trong thực hiện văn hóa lãnh đạo, quản lý. Theo đó, cần duy trì nền nếp sinh hoạt chi bộ, sinh hoạt chuyên môn gắn với việc tự soi, tự sửa trong phong cách lãnh đạo, quản lý; kịp thời chỉ rõ những hạn chế, thiếu sót trong điều hành, ứng xử và trách nhiệm nêu gương của cán bộ quản lý. Việc phê và tự phê phải được thực hiện trên tinh thần xây dựng, thẳng thắn, cầu thị, gắn với chuẩn mực văn hóa lãnh đạo, quản lý và yêu cầu nhiệm vụ của nhà trường; tránh hình thức, nể nang, né tránh. Qua đó, giúp đội ngũ cán bộ quản lý nhận diện rõ điểm mạnh, điểm hạn chế để điều chỉnh phong cách làm việc, nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý, góp phần xây dựng môi trường sư phạm dân chủ, lành mạnh và nhân văn.

Năm là, phát huy vai trò của các tổ chức đoàn thể trong xây dựng văn hóa lãnh đạo, quản lý. Theo đó, cần tăng cường vai trò của Đoàn Thanh niên trong tham gia xây dựng môi trường làm việc đoàn kết, dân chủ, kỷ cương thông qua các phong trào thi đua và hoạt động tập thể của nhà trường. Đặc biệt, Đoàn Thanh niên cần phát huy tinh thần xung kích, sáng tạo của đoàn viên trẻ trong đổi mới phương pháp giáo dục, rèn luyện tác phong làm việc khoa học, trách nhiệm, qua đó góp phần hỗ trợ và lan tỏa tích cực văn hóa lãnh đạo, quản lý trong nhà trường.

Nâng cao văn hóa lãnh đạo, quản lý cho đội ngũ cán bộ Trường Mầm non Quảng Nham là yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo hiện nay. Thực hiện tốt các giải pháp nêu trên sẽ góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý có phẩm chất đạo đức, năng lực, uy tín; tạo môi trường giáo dục lành mạnh, dân chủ, kỷ cương và nhân văn; từ đó nâng cao chất lượng chăm sóc, giáo dục trẻ mầm non, đáp ứng yêu cầu phát triển giáo dục ở địa phương trong giai đoạn mới.

Học viên: Trần Thị Huệ

Lớp: TCLCT A2.K52A

Đơn vị công tác: Trường Mầm non Quảng Nham

------------------------

Tài liệu tham khảo

- Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, H.2011, tập 14, tr.193.

- Giáo trình quản lý hành chính nhà nước, văn hóa lãnh đạo, quản lý (Học viện Chính Trị quốc gia Hồ Chí Minh).

- Chỉ thị số 05-CT/TW của Bộ Chính Trị về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.

- Quy định số 144-QĐ/TW về chuẩn mực đạo đức cách mạng của cán bộ, đảng viên.

- Thông tư ban hành Chuẩn hiệu trưởng, phó hiệu trưởng cơ sở giáo dục mầm non.

- Chương trình giáo dục mầm non do Bộ GD&ĐT ban hành.

- Kế hoạch năm học, báo cáo tổng kết của Trường mầm non Quảng Nham