Giải pháp nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc cho sinh viên Trường Đại học Hồng Đức trong giai đoạn hiện nay

 Nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc cho sinh viên là nhiệm vụ quantrọng trong giáo dục chính trị, tư tưởng của Trường Đại học Hồng Đức. Với sự lãnh đạo, chỉ đạo sát sao của Đảng ủy, Hội đồng trường và Ban Giám hiệu, Nhà trường tập trung thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp hiệu quả nhằm bồi dưỡng lòng yêu nước, ý thức trách nhiệm và bản lĩnh chính trị cho sinh viên trong giai đoạn hiện nay.

Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đánh giá cao vai trò của thanh niên - lực lượng xung kích, tiên phong trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc và xây dựng đất nước. Người đặc biệt coi trọng công tác giáo dục, bồi dưỡng thanh niên về lý tưởng, đạo đức và năng lực hành động, để họ thực sự trở thành lực lượng nòng cốt của cách mạng.Người từng căn dặn: “Thanh niên ta có vinh dự to thì cũng có trách nhiệm lớn. Để làm tròn trách nhiệm, thanh niên ta phải nâng cao tinh thần làm chủ tập thể, trừ bỏ chủ nghĩa cá nhân, chớ phô trương hình thức, chớ kiêu ngạo tự mãn. Phải thấm nhuần đạo đức cách mạng, tức là học tập, lao động, sinh hoạt theo đúng đạo đức của thanh niên xã hội chủ nghĩa, cộng sản chủ nghĩa” [1]. Lời dạy của Người đến nay vẫn vẹn nguyên giá trị, là kim chỉ nam cho thế hệ trẻ Việt Nam trong học tập, rèn luyện và cống hiến, góp phần xây dựng đất nước ngày càng giàu đẹp, văn minh.

Kế thừa và phát triển tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng ta luôn xác định bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa là một trong hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng, gắn bó chặt chẽ với nhiệm vụ xây dựng đất nước. Văn kiện Đại hội XIII của Đảng nêu rõ: “Bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân, chế độ xã hội chủ nghĩa, nền văn hóa và lợi ích quốc gia, dân tộc; giữ vững môi trường hòa bình, ổn định chính trị, an ninh quốc gia, an ninh con người; xây dựng xã hội trật tự, kỷ cương, an toàn, lành mạnh để phát triển đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa” [2].

Cụ thể hóa quan điểm đó, Nhà nước đã ban hành Luật Giáo dục quốc phòng và an ninh cùng nhiều nghị định, chỉ thị liên quan, trong đó quy định việc giáo dục quốc phòng - an ninh là môn học chính khóa đối với sinh viên. Đây không chỉ là nội dung nhằm trang bị kiến thức quân sự cơ bản mà còn là quá trình bồi dưỡng lý tưởng, đạo đức, bản lĩnh chính trị, hình thành tri thức, tình cảm, niềm tin và ý chí bảo vệ Tổ quốc. Chủ trương này góp phần xây dựng thế hệ công dân có năng lực, trách nhiệm, sẵn sàng cống hiến cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới.

Sinh viên là lực lượng đông đảo trong thanh niên, giàu tri thức và tinh thần xung kích, trực tiếp góp phần vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa. Những năm qua, việc giáo dục quốc phòng và an ninh đã được triển khai đồng bộ trong các cơ sở giáo dục đại học, góp phần bồi dưỡng cho sinh viên nhận thức đúng đắn về trách nhiệm công dân, lòng yêu nước và ý chí bảo vệ Tổ quốc. Tuy nhiên, vẫn còn một bộ phận sinh viên chưa nhận thức đầy đủ, còn mơ hồ trước những thách thức của thời đại, thiếu cảnh giác với âm mưu, thủ đoạn chống phá của các thế lực thù địch[3]. Từ thực tiễn đó, việc nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc trong sinh viên càng trở nên cần thiết, đặc biệt đối với sinh viên Trường Đại học Hồng Đức - nơi đào tạo nguồn nhân lực trí thức trẻ cho tỉnh nhà.

Thực tiễn cho thấy, trước khi học tập môn GDQP&AN, đa số sinh viên Trường Đại học Hồng Đức đã có những hiểu biết bước đầu về chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta, về mục tiêu, nhiệm vụ và trách nhiệm của công dân trong sự nghiệp bảo vệ Tổ quốc. Trong quá trình học tập môn học này, thông qua giảng dạy, rèn luyện và định hướng của giảng viên, ý thức bảo vệ Tổ quốc của sinh viên được hình thành, củng cố và phát triển ngày càng toàn diện, sâu sắc hơn.

Khi hoàn thành chương trình, sinh viên có sự tiến bộ rõ rệt về nhận thức. Từ những hiểu biết cảm tính, trực quan ban đầu, nhìnchung sinh viên đã từng bước tiếp cận tri thức một cách hệ thống, khoa học hơn, không chỉ nắm vững mục tiêu, nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc mà còn hiểu rõ hơn về những đặc trưng cơ bản của xã hội xã hội chủ nghĩa mà nhân dân ta đang xây dựng; nhận thức được tính tất yếu khách quan của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc - một trong hai nhiệm vụ chiến lược của cách mạng Việt Nam; đồng thời hiểu sâu hơn về đối tượng tác chiến, âm mưu và thủ đoạn của các thế lực thù địch.

Sự chuyển biến trong nhận thức ấy không chỉ mở rộng về phạm vi hiểu biết mà còn phát triển về chiều sâu, giúp sinh viên nhận diện rõ hơn yêu cầu bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới, hiểu đúng mối quan hệ giữa “đối tác” và “đối tượng”, từ đó hình thành bản lĩnh chính trị, ý thức trách nhiệm và thái độ hành động đúng đắn trong học tập, rèn luyện và cống hiến.

Mặc dù vậy, sự chuyển biến về ý thức bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa của một bộ phận sinh viên vẫn còn chậm, chưa toàn diện và thiếu chiều sâu. Một số sinh viên mới chỉ dừng lại ở nhận thức đơn giản rằng bảo vệ Tổ quốc là bảo vệ độc lập dân tộc, chủ quyền, sự thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, mà chưa hiểu rõ bảo vệ Tổ quốc XHCN còn là bảo vệ chế độ, bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và con đường phát triển mà dân tộc ta đã lựa chọn. Kiến thức của sinhviên về tính tất yếu khách quan của nhiệm vụ bảo vệ Tổ quốc, về bản chất và đặc trưng của chế độ XHCN ở Việt Nam còn hạn chế, mang tính trực quan, cảm tính, chưa đạt đến trình độ nhận thức khoa học. Bên cạnh đó, nhận thức của một bộ phận sinh viên về nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới còn mờ nhạt; việc nhận diện âm mưu, thủ đoạn “diễn biến hòa bình”, bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch còn giản đơn, thiếu đầy đủ và chưa phản ánh đúng bản chất của vấn đề.

Nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc Việt Nam XHCN của sinh viên không phải việc làm một sớm, một chiều có thể thực hiện được mà cần có một chính sách căn cơ, lâu dài, kiên trì, bền bỉ mới thành. Đểnâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc cho sinh viên TrườngĐại học Hồng Đức, cần thực hiện đồng bộ các giải pháp sau đây:

Thứ nhất, tăng cường công tác lãnh đạo đối với giảng dạy môn Giáo dục quốc phòng và an ninh.Đảng ủy, Hội đồng trường, Ban Giám hiệu cần chỉ đạo toàn diện, tập trung vào kiểm tra, đánh giá chất lượng giảng dạy cũng như cơ sở vật chất phục vụ học tập. Đồng thời, cần tạo điều kiện để giảng viên tham gia bồi dưỡng chuyên môn, nâng cao năng lực, trình độ sư phạm và kiến thức thực tiễn về quốc phòng - an ninh.

Bên cạnh đó, công tác lãnh đạo phải chú trọng đổi mới nội dung giáo dục, huấn luyện, rèn luyện sinh viênnhằm nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc xã hội chủ nghĩa. Các chủ thể giáo dục cần biên soạn, chuẩn bị nội dung vừa mở rộng tri thức, vừa hình thành, củng cố niềm tin, tình cảm và ý chí bảo vệ Tổ quốc của sinh viên; đồng thời phân tích, luận giải sâu sắc tính tất yếu, khách quan của việc bảo vệ Tổ quốc XHCN. Tài liệu, giáo trình và giáo án cần bám sát thực tiễn, đảm bảo tính hệ thống, logic, vừa đáp ứng yêu cầu nâng cao kiến thức, vừa rèn luyện kỹ năng và phẩm chất chính trị, đạo đức của người học.

Thứ hai, đổi mới hình thức và phương pháp giáo dục, huấn luyện, rèn luyện sinh viên.Nhà trườngcần tiếptục chỉ đạo nghiêm công tác chuẩn bị và thực hiện giảng dạy GDQP&AN. Giảng viên phải nắm chắc chủ đề bài giảng, trình độ tiếp nhận của sinh viên, đồng thời chủ động nghiên cứu, lựa chọn, xử lý tài liệu, thông tin chính thống để biên soạn và trình bày bài giảng. Nội dung bài giảng phải vừa cung cấp kiến thức, vừa phát triển tình cảm, niềm tin và ý chí bảo vệ Tổ quốc XHCN; đồng thời sử dụng phương pháp kết hợp: thuyết trình, phân tích, tranh luận, thảo luận, khuyến khích sinh viên chủ động, sáng tạo. Các phương tiện dạy học hiện đại cần được khai thác hiệu quả, ngôn ngữ biểu đạt dễ hiểu, dễ nhớ.

Trong hình thức thảo luận, giảng viên cần bố trí thời gian hợp lý để sinh viên chuẩn bị, duy trì tổ chức học tập theo nhóm, phát huy dân chủ, tránh giáo dục áp đặt. Quá trình thảo luận giúp giảng viên nắm chắc lượng tri thức sinh viên tiếp thu, bổ sung kiến thức còn thiếu, đồng thời củng cố nhận thức, tình cảm, niềm tin và ý chí bảo vệ Tổ quốc XHCN.

Công tác quản lý sinh viên phải được coi trọng, bao gồm quản lý kỷ luật, đảm bảo đời sống vật chất và tinh thần, duy trì nề nếp học tập, thực hiện chế độ ngày, tuần theo quy định. Cán bộ quản lý cần đồng hành, thực hiện “bốn cùng” (cùng ăn, cùng ở, cùng học tập, làm việc và cùng chia sẻ), tạo bầu không khí dân chủ, tôn trọng, lắng nghe, giúp sinh viên mạnh dạn bày tỏ tâm tư, nguyện vọng, đồng thời giáo dục, động viên và khích lệ tích cực học tập, rèn luyện, nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc XHCN.

Thứ ba, quan tâm chăm lo đời sống vật chất, tinh thần cho sinh viên trong học tập môn Giáo dục quốc phòng và an ninh. Trong khoảng một tháng học tập môn Giáo dục quốc phòng và an ninh (GDQP&AN), nếu đời sống vật chất và tinh thần không được bảo đảm đầy đủ, sinh viên khó tham gia hiệu quả vào các hoạt động, có thể ảnh hưởng đến việc hình thành ý thức chính trị và trách nhiệm bảo vệ Tổ quốc.Do vậy, việc chăm lo đời sống sinh viên không chỉ nâng cao chất lượng học tập, rèn luyện mà còn tạo động lực giúp sinh viên cảm nhận rõ tính ưu việt của chế độ, đồng thời thúc đẩy tinh thần xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Về phía quản lý, Đảng, Nhà nước cần có các giải pháp căn cơ, lâu dài, bao gồm: xây dựng cơ chế, chính sách khuyến khích các nguồn lực xã hội tham gia, thực hiện xã hội hóa giáo dục;đầu tư cơ sở vật chất bảo đảm nơi ăn, ở chính quy, xanh, sạch, đẹp; xây dựng các khu vui chơi, câu lạc bộ đa dạng, phù hợp với nhu cầu sinh viên.Bên cạnh đời sống vật chất, nâng cao đời sống tinh thần là yếu tố quan trọng để hình thành, phát triển nhân cách sinh viên. Sau những giờ huấn luyện căng thẳng, các hoạt động ngoại khóa giúp sinh viên thư giãn, tăng cường giao lưu, gắn kết tập thể, từ đó góp phần nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc.Những hoạt động này không chỉ giúp sinh viên có các hình thức sinh hoạt lành mạnh, hấp dẫn, bổ ích mà còn góp phần giáo dục lòng yêu nước, xây dựng ý thức bảo vệ Tổ quốc, nâng cao tự hào dân tộc và trách nhiệm công dân. Từ góc độ lãnh đạo, việc tổ chức, quản lý hiệu quả các hoạt động này là yếu tố quan trọng quyết định chất lượng giáo dục chính trị, tư tưởng của sinh viên trong học tập môn GDQP&AN.

Công tác nâng cao ý thức bảo vệ Tổ quốc cho sinh viên là nhiệm vụ chiến lược, mang tính lâu dài và có vai trò quyết định trong việc xây dựng thế hệ trẻ vững về chính trị, giàu lòng yêu nước và trách nhiệm công dân. Để thực hiện hiệu quả, đòi hỏi sự lãnh đạo thống nhất, sâu sát và quyết liệt của Đảng ủy, Hội đồng trường, cùng với sự phối hợp chặt chẽ của các khoa, phòng, giảng viên và đoàn thể sinh viên. Việc đổi mới phương pháp giáo dục, tăng cường hoạt động thực tiễn, gắn học tập với rèn luyện kỹ năng sống, ý thức kỷ luật và trách nhiệm xã hội sẽ giúp sinh viên không chỉ hiểu về nghĩa vụ bảo vệ Tổ quốc mà còn hình thành bản lĩnh, phẩm chất và hành vi cụ thể trong đời sống.

Học viên: Bùi Công Nhưỡng

Lớp: TCLLCT A1.K52A

 

----------------------------

Tài liệu tham khảo

[1] Hồ Chí Minh Toàn tập, tập 6, Nxb. Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, 2011.

[2] Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Sđd, t. I, tr. 156

[3] Ban Chấp hành Trung ương Hội Sinh viên Việt Nam (2021), Báo cáo Tổng kết công tác Hội và phong trào sinh viên năm học 2020-2021.