Vai trò vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Từ Cách mạng Tháng Tám đến Quốc khánh 2/9/1945

 Trong không khí thiêng liêng kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9,  mỗi cán bộ, giảng viên Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa khắc sâu tư tưởng Hồ Chí Minh, giữ vững lý tưởng cách mạng, không ngừng đổi mới và xây dựng nhà trường ngày càng vững mạnh.

Ảnh sưu tầm trên Internet

Gần tám thập kỷ đã trôi qua kể từ ngày 19/8/1945 - Một dấu mốc rực rỡ trong lịch sử dân tộc. Cách mạng Tháng Tám thành công đã khai sinh Nhà nước dân chủ công nông đầu tiên ở Đông Nam Á, mở ra thời kỳ mới: độc lập dân tộc gắn liền với con đường xã hội chủ nghĩa. Từ đây, Nhân dân Việt Nam thoát khỏi ách thống trị thực dân, phong kiến, trở thành chủ nhân của đất nước và số phận của chính mình. Thắng lợi ấy cùng với sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa ngày 2/9/1945 không phải là sự kiện ngẫu nhiên, mà là thành quả của quá trình chuẩn bị lâu dài, tầm nhìn chiến lược sáng suốt và sự lãnh đạo tài tình của Đảng cùng Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám bắt nguồn từ hành trình bền bỉ tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc - Hồ Chí Minh. Ngay từ thập niên 1920, Người đã khẳng định muốn giành độc lập dân tộc phải có một chính đảng cách mạng của giai cấp công nhân làm nòng cốt lãnh đạo. Sự ra đời của Đảng Cộng sản Việt Nam năm 1930 đã chấm dứt cuộc khủng hoảng về đường lối cứu nước, mở ra một lực lượng chính trị đủ sức gánh vác sứ mệnh lịch sử.

Sau hơn ba mươi năm bôn ba tìm đường cứu nước, năm 1941 Hồ Chí Minh trở về Tổ quốc, trực tiếp lãnh đạo phong trào cách mạng. Dưới sự chỉ đạo của Người, Hội nghị Trung ương 8 (tháng 5/1941) đã có bước ngoặt quan trọng: tạm gác khẩu hiệu cách mạng ruộng đất, đặt nhiệm vụ giải phóng dân tộc lên hàng đầu. Quyết định đó thể hiện tầm nhìn chiến lược, đáp ứng nguyện vọng cháy bỏng của toàn dân, đồng thời quy tụ, phát huy sức mạnh đại đoàn kết dân tộc. Đây là một quyết định sáng suốt, phù hợp với tâm tư, nguyện vọng chung của toàn dân tộc, tạo cơ sở để tập hợp mọi tầng lớp nhân dân yêu nước.

Để thực hiện nhiệm vụ giải phóng dân tộc, Hồ Chí Minh đã sáng lập ra Mặt trận Việt Nam Độc lập Đồng minh (Việt Minh). Việt Minh không chỉ là một tổ chức chính trị, mà còn là một mặt trận rộng lớn, đoàn kết mọi tầng lớp, mọi dân tộc, mọi tôn giáo, không phân biệt giai cấp hay chính kiến, miễn là có tinh thần yêu nước. Với khẩu hiệu “đoàn kết để cứu nước, cứu nhà”, Việt Minh đã nhanh chóng thu hút được sự ủng hộ rộng rãi của quần chúng nhân dân. Đây chính là minh chứng cho sự tài tình của Hồ Chí Minh trong việc xây dựng khối đại đoàn kết toàn dân tộc, một nhân tố quyết định làm nên thắng lợi của Cách mạng tháng Tám.

Tầm nhìn chiến lược của Hồ Chí Minh còn thể hiện ở việc Người chủ trương xây dựng căn cứ địa cách mạng ở Việt Bắc. Căn cứ địa này không chỉ là nơi trú chân an toàn mà còn là trung tâm chỉ huy, là cái nôi để phát triển phong trào cách mạng trên cả nước. Tại đây, Hồ Chí Minh đã trực tiếp chỉ đạo việc xây dựng lực lượng vũ trang, tiền thân của Quân đội nhân dân Việt Nam. Bên cạnh đó, Người cũng chú trọng công tác xây dựng lực lượng chính trị quần chúng, coi đây là nhân tố quan trọng nhất. Từ những hội viên cứu quốc đầu tiên, đến các tổ chức cứu quốc (Nông dân cứu quốc, Phụ nữ cứu quốc, Thanh niên cứu quốc…) đã lan rộng khắp mọi miền đất nước, tạo ra một “thế” và “lực” cách mạng vững chắc.

Sự lãnh đạo của Hồ Chí Minh trong những ngày cuối cùng của tháng 8 năm1945 là một ví dụ điển hình về khả năng chớp lấy thời cơ lịch sử. Khi Nhật Bản tuyên bố đầu hàng Đồng minh, một khoảng trống quyền lực đã xuất hiện tại Việt Nam. Hồ Chí Minh đã nhận định đây là thời cơ “ngàn năm có một”, một cơ hội duy nhất để dân tộc Việt Nam vùng dậy giành độc lập. Trong bối cảnh phức tạp ấy, khi các thế lực thù địch còn đang lúng túng, chưa kịp phản ứng, Người đã ra lời hiệu triệu toàn dân: "Giờ tổng khởi nghĩa đã đến! Cơ hội có một cho quân dân ta vùng dậy đánh tan quân địch, giải phóng đất nước!" Đây là một quyết định táo bạo, kịp thời, thể hiện sự nhạy bén chính trị và tài thao lược hiếm có của Người. Chỉ thị tổng khởi nghĩa được phát ra, và một cuộc tổng khởi nghĩa đồng loạt đã bùng nổ trên toàn quốc.

Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám tại Hà Nội - Trung tâm đầu não của cả nước là một minh chứng sống động cho tài năng của Hồ Chí Minh. Dưới sự chỉ đạo của Người và Trung ương Đảng, các lực lượng cách mạng ở Hà Nội đã khéo léo vận động, thuyết phục, đảm bảo cuộc khởi nghĩa diễn ra hòa bình, ít đổ máu. Hàng chục vạn quần chúng đã xuống đường, biểu tình, chiếm các công sở quan trọng. Ngày 19/8/1945, với sự dũng cảm và quyết tâm của toàn dân, Hà Nội đã hoàn toàn thuộc về tay chính quyền cách mạng. Thắng lợi ở Hà Nội đã tạo hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ. Chỉ trong vòng chưa đầy hai tuần (từ ngày 14 đến 28/8/1945), với sự đoàn kết và quyết tâm của toàn dân tộc, cuộc tổng khởi nghĩa đã giành thắng lợi hoàn toàn, đánh đổ ách thống trị của phát xít Nhật và chính quyền phong kiến tay sai. Cờ đỏ sao vàng của Việt Minh đã tung bay trên khắp các đường phố, các công sở, báo hiệu sự ra đời của một chính quyền cách mạng.

Một trong những đóng góp vĩ đại của Hồ Chí Minh là việc vận động Vua Bảo Đại thoái vị. Bằng sự khéo léo, Người đã gửi thư cho Vua Bảo Đại, kêu gọi tinh thần dân tộc và trách nhiệm lịch sử. Trước khí thế của Cách mạng tháng Tám, Vua Bảo Đại đã chấp nhận thoái vị, trao quyền cho chính quyền cách mạng. Hành động này không chỉ giúp cuộc cách mạng diễn ra một cách hòa bình mà còn loại bỏ hoàn toàn chế độ phong kiến, tạo ra một sự thống nhất chính trị chưa từng có trong lịch sử dân tộc. Thắng lợi của Cách mạng tháng Tám đã tạo tiền đề cho sự kiện lịch sử vĩ đại nhất: Ngày 2/9/1945. Tại quảng trường Ba Đình lịch sử, trước hàng chục vạn đồng bào, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc bản Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.

Bản Tuyên ngôn Độc lập không chỉ là một văn bản pháp lý, mà còn là một bản anh hùng ca của dân tộc. Nó kết tinh tinh hoa tư tưởng của Hồ Chí Minh về độc lập, tự do, dân chủ và nhân quyền. Người đã mở đầu bản Tuyên ngôn bằng cách trích dẫn Tuyên ngôn Độc lập của Hoa Kỳ và Tuyên ngôn Nhân quyền và Dân quyền của Pháp. Đây là một sự lựa chọn đầy ý nghĩa. Bằng cách trích dẫn những câu nói bất hủ về quyền con người, Hồ Chí Minh đã nâng tầm cuộc đấu tranh của dân tộc Việt Nam lên tầm vóc thời đại, chứng minh rằng cuộc đấu tranh của chúng ta không chỉ vì độc lập dân tộc mà còn vì những giá trị nhân văn phổ quát của nhân loại.

Bản Tuyên ngôn Độc lập cũng là bản cáo trạng tố cáo tội ác của thực dân Pháp và phát xít Nhật đối với dân tộc Việt Nam trong gần một thế kỷ. Hồ Chí Minh đã chỉ rõ những tội ác về chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội, biến dân tộc ta thành “nô lệ”, “những con người dốt nát, nghèo đói”. Tuyên ngôn cũng khẳng định quyền độc lập, tự do của dân tộc Việt Nam trước thế giới, tuyên bố “thoát ly hẳn quan hệ với Pháp, xóa bỏ hết những hiệp ước đã ký với Pháp về nước Việt Nam, xóa bỏ tất cả mọi đặc quyền của Pháp trên đất nước Việt Nam”.

Việc Chủ tịch Hồ Chí Minh chọn Quảng trường Ba Đình làm nơi công bố bản Tuyên ngôn Độc lập ngày 2/9/1945 là một sự kiện chính trị mang ý nghĩa quốc tế to lớn. Lời tuyên bố ấy khẳng định với toàn thế giới rằng Việt Nam đã trở thành một quốc gia độc lập, có chủ quyền, chấm dứt vĩnh viễn thân phận thuộc địa. Tiếng nói thiêng liêng của Người không chỉ khắc sâu trong tâm khảm đồng bào cả nước, mà còn tiếp thêm niềm tin, nguồn cảm hứng cho các dân tộc bị áp bức trên thế giới trong cuộc đấu tranh giành tự do.

Ngày 2/9/1945 vì thế đã trở thành Quốc khánh của dân tộc Việt Nam, ngày hội non sông, một mốc son bất diệt. Giữa quảng trường lịch sử với hàng chục vạn nhân dân Hà Nội và các vùng lân cận, trong trang phục giản dị, Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn. Khoảnh khắc Người dừng lại, hỏi: “Tôi nói đồng bào nghe rõ không?” và tiếng hô vang dậy: “Rõ!” chính là minh chứng hùng hồn cho sự đồng lòng, cho lời thề sắt son của toàn dân tộc quyết bảo vệ nền độc lập vừa mới giành được, đi theo con đường cách mạng mà Người đã lựa chọn.

Vai trò của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9/1945 là minh chứng sống động cho sự kết hợp nhuần nhuyễn giữa lý luận cách mạng và thực tiễn phong trào, giữa tầm nhìn chiến lược và nghệ thuật chớp thời cơ. Người không chỉ là nhà lãnh đạo thiên tài, mà còn là người thấu hiểu sâu sắc khát vọng độc lập, tự do của dân tộc. Thắng lợi của Cách mạng Tháng Tám và sự ra đời của nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa đã khẳng định tính đúng đắn, sáng suốt của con đường mà Người và Đảng ta đã lựa chọn, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam.

Ngày nay, tinh thần độc lập, tự do, dân chủ và đại đoàn kết toàn dân tộc mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khởi xướng và bền bỉ vun đắp vẫn là kim chỉ nam cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Kỷ niệm Cách mạng Tháng Tám và Quốc khánh 2/9 không chỉ là dịp để ôn lại những trang sử vàng chói lọi, mà còn là cơ hội để chúng ta bày tỏ lòng biết ơn sâu nặng đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh - Vị lãnh tụ kính yêu đã hiến dâng trọn đời mình cho sự nghiệp giải phóng dân tộc, vì hạnh phúc của nhân dân. Cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của Người mãi là nguồn cảm hứng bất tận, là ngọn đuốc soi đường cho các thế hệ người Việt Nam vững bước trên con đường xây dựng một đất nước độc lập, dân chủ, giàu mạnh, văn minh và hùng cường.

Tinh thần ấy hôm nay luôn soi sáng thực tiễn công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ tại Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa. Mỗi bài giảng, mỗi chuyên đề đều hướng đến việc khơi gợi ý thức trách nhiệm, tinh thần độc lập, tự chủ, ý chí vươn lên và khát vọng cống hiến cho quê hương, đất nước. Cán bộ, viên chức, học viên Nhà trường không chỉ tiếp thu lý luận mà còn gắn với tổng kết thực tiễn sinh động từ cơ sở, qua đó làm sâu sắc thêm giá trị tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc, tự do, dân chủ và sức mạnh đại đoàn kết. Chính trong quá trình ấy, truyền thống cách mạng được hun đúc, lý tưởng được lan tỏa, tạo động lực để xây dựng đội ngũ cán bộ tỉnh nhà ngày càng bản lĩnh, trí tuệ, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới.

Có thể khẳng định, tư tưởng Hồ Chí Minh về độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội, về xây dựng Nhà nước của dân, do dân, vì dân và về sức mạnh của nhân dân vẫn luôn là kim chỉ nam trong công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ. Đối với Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa, đây không chỉ là định hướng lý luận mà còn là động lực thực tiễn, thôi thúc mỗi cán bộ, giảng viên tiếp tục đổi mới, nâng cao chất lượng giảng dạy, gắn lý luận với thực tiễn, góp phần xây dựng đội ngũ cán bộ của tỉnh vững vàng về bản lĩnh, sáng trong về đạo đức, tinh thông về nghiệp vụ, đáp ứng yêu cầu phát triển trong giai đoạn mới./.

 

ThS. Lê Na - GVC Khoa Lý luận cơ sở

TÀI LIỆU THAM KHẢO

1. Tạp chí Lịch sử Đảng (số 8-2020), Tầm vóc của Cách mạng Tháng Tám năm 1945.

2. Tạp chí Cộng sản, Vũ Trọng Lâm (2024), Cách mạng Tháng Tám năm 1945 – Bước ngoặt vĩ đại của cách mạng Việt Nam trong thế kỷ XX.

3. Cổng thông tin Tỉnh ủy Thanh Hóa, bài viết Cách mạng Tháng Tám năm 1945: Mở ra kỷ nguyên độc lập dân tộc