Trang chủ / Khoa học - thông tin - tư liệu / Bài viết chuyên đề

Đổi mới hoạt động nghiên cứu thực tế của học viên các lớp Trung cấp Lý luận Chính trị - Hành chính ở trường Chính trị Thanh Hóa

Đăng lúc: 17:47:07 19/12/2021 (GMT+7)866 lượt xem

Nguyễn Văn Sơn

Giảng viên khoa Xây dựng Đảng

Hoạt động nghiên cứu thực tế của học viên các lớp trung cấp lý luận chính trị có vai trò ý nghĩa hết sức quan trọng là nội dung, một khâu trong quá trình đào tạo nhằm thực hiện phương châm“Học đi đôi với hành”,“Lý luận gắn liền với thực tiễn”.Trong những năm qua hoạt động đi nghiên cứu thực tế của các lớp trung cấp chính trị tỉnh Thanh Hóa đã có nhiều mô hình và cách thức hết sức đa dạng. Từ việc tìm hiểu lịch sử văn hóa truyền thống của các cơ quan, đơn vị đến công tác xây dựng Đảng, Chính quyền, mô hình phát triển kinh tế xã hội.... Thực tiễn những năm qua cho thấy, vấn đề tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế là hoàn toàn phù hợp với phương châm “Học đi đôi với hành”, “Lý luận gắn với thực tiễn”và đáp ứng được yêu cầu, nguyện vọng của học viên. Vì, học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị - hành chính chủ yếu là cán bộ lãnh đạo, quản lý, đương chức, dự nguồn của Đảng, chính quyền, Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân cấp cơ sở; cán bộ đương chức, dự nguồn trưởng, phó phòng, ban cấp huyện và tương đương; trưởng, phó phòng thuộc sở, ban, ngành cấp tỉnh và tương đương. Họ có kiến thức và kinh nghiệm thực tiễn nhất định, nhưng còn thiếu và hạn chế về mặt lý luận và phương pháp luận khi vận dụng lý luận vào thực tiễn để giải quyết những vấn đề cụ thể trong công tác lãnh đạo, quản lý thực tiễn ở cơ sở, đơn vị mình công tác. Đồng thời, học viên còn cho rằng, đây cũng là cơ hội và điều kiện tốt đểđược thâm nhập thực tiễn, được đích mục sở thị, tìm hiểu một cách sâu sắc về thực tế các mô hình, điển hình xây dựng, phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng - an ninh ở một số địa phương, cơ sở. Đặc biệt, qua nghiên cứu thực tế giúp học viên có thêm những tư liệu, kinh nghiệm trong công tác lãnh đạo, quản lý cần thiết và không thể thiếu được phục vụ cho việc thi hết phần học;viết khóa luận, thi tốt nghiệp cuối khóa và bổ sung thêm kinh nghiệm cho công tác lãnh đạo, chỉ đạo ở cơ sở sau này.

Tuy nhiên, bên cạnh những mặt tích cực có tính ưu điểm trên, thì việc tổ chức cho học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị - hành chính đi nghiên cứu thực tế trong những năm qua còn có những hạn chế, tồn tại nhất định.

Một là,vấn đề tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế chưa thực sự phát huy được mục đích, yêu cầu của chương trình. Việc tổ chức và triển khai cho học viên đi nghiên cứu thực tế mới chỉ dừng lại kế hoạch thực hiện cho hoàn thành chương trình học tập. Nội dung và hình thức tổ chức chủ yếu dưới dạng nghe báo cáo tình hình phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương, cơ sở gắn với tham quan thực tế các di tích lịch sử và danh lam thắng cảnh; chưa đẩy mạnh nghiên cứu, tìm hiểu thực tế đối với các mô hình, điển hình tiên tiến, cách làm hay các địa phương. Do vậy, khi triển khai viết thu hoạch, học viên thường lúng túng trong việc chọn đề tài, có học viên chọn đề tài không thuộc lĩnh vực mình công tác hoặc không gắn với đơn vị họ, thậm chí chọn đề tài và viết cho xong.

Hai là,trong quá trình tổ chức và triển khai cho học viên đi nghiên cứu thực tế, mặc dù đã là một nội dung bắt buộc trong chương trình học tập, nhưng học viên chưa nhận thức đúng đắn về tầm quan trọng và ý nghĩa của việc đi nghiên cứu thực tế, nên coi nhẹ hoạt động này; thậm chí, coi việc đi nghiên cứu thực tế là được đi dã ngoại, tham quan, du lịch, không chú trọng nghiên cứu các vấn đề phục vụ cho viết bài thu hoạch, cho các phần học trong chương trình đào tạo, hay để vận dụng vào công việc hoặc tăng cường kỹ năng làm việc của bản thân.Vì thế, hầu hết các học viên đi nghiên cứu thực tế khi thu thập, xử lý thông tin, số liệu chỉ dừng lại ở tính liệt kê lại các số liệu đã có sẵn trong một số các báo cáo ở cơ sở; nhiều học viên còn vay mượn kiến thức ở các bài thu hoạch khác hay những tài liệu trên mạng… cá biệt, một số học viên thì sao chép, copy bài của nhau và của các khóa khác.

Ba là,chất lượng bài thu hoạch của các lớp học tuy có được nâng lên, nhưng chưa thực sự có tính thuyết phục, tính khoa học; hay nói cách khác, mới đảm bảo được về mặt hình thức, còn nội dung vẫn mang nặng tính báo cáo, kể lể không đến nơi đến chốn, không có đầu có đuôi những mô hình, điển hình tiên tiến đã có ở cơ sở; lý luận tách rời thực tiễn v.v… Đặc biệt, chưa có một bài thu hoạch nào của học viên có thể đưa vào thư viện, phòng đọc của Trường làm tài liệu tham khảo, chứ chưa nói đến có thể phát triển lên thành đề tài nghiên cứu khoa học cấp trường.

Để khắc phục những hạn chế trên, nhằm không ngừng nâng cao chất lượng và hiệu quả của công tác nghiên cứu thực tế của học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị - hành chính hiện nay và thời gian tới,cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp, trong đó tập trung thực hiện một số giải pháp chủ yếu sau:

Thứ nhất, trên cơ sở nội dung, chương trình đào tạo Trung cấp lý luận chính trị - hành chính do của Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh ban hành, Ban Giám hiệu vận dụng một cách linh hoạt, sáng tạo vào điều kiện, hoàn cảnh lịch sử cụ thể của địa phương, cơ sở và đối tượng mà đưa ra nội dung nghiên cứu thực tế cho phù hợp,thiết thựcvà có hiệu quả phục vụ cho mục tiêu của công tác đào tạo đặt ra, như:

- Phải đổi mới và đa dạng hóa nội dung, hình thức nghiên cứu thực tế. Vì, đối tượng học viên các lớp Trung cấp lý luận chính trị - hành chính có sự đa dạng về vị trí việc làm và tính chất, môi trường công việc. Do vậy, nội dung nghiên cứu thực tế của học viên trong cùng một lớp học hiện nay không thể giống nhau và hình thức cũng phải khác nhau. Đối với học viên là đối tượng ở cơ sở, nội dung nghiên cứu tập trung chủ yếu vào tìm hiểu tình hình phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững ổn định chính trị; quốc phòng - an ninh và mô hình kinh tế trọng điểm ở địa phương, như: chương trình quốc gia về xây dựng nông thôn mới; công tác giáo dục, bồi dưỡng truyền thống cách mạng, điều hành, quản lý ở các khu kinh tế, các đơn vị quốc phòng…và không nhất thiết phải đi nghiên cứu thực tế ngoài tỉnh, thành. Đối với học viên là đối tượng cấp huyện, sở, ban, ngành của tỉnh, thành phố, nội dung tập trung vào công tác lãnh đạo, quản lý và có thể đi nghiên cứu địa điểm ở các tỉnh, thành phố lân cận. Như thế, vừa có thời gian nghiên cứu sâu nội dung, sát thực với đối tượng nghiên cứu, lại vừa tiết kiệm được kinh phí.

- Đồng thời, khi tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế, nên tổ chức thành từng nhóm học viên có cùng chuyên đề nghiên cứu đi riêng, không nhất thiết đi theo lớp như hiện nay. Mỗi nhóm có thể về một đơn vị, cơ sở khác nhau để nghiên cứu.

Cuối khóa học, Nhà trường cần có đánh giá, tổng kết, rút kinh nghiệm về hoạt động nghiên cứu thực tế của các lớp học, làm căn cứ, cơ sở khoa học để điều chỉnh, bổ sung nội dung, chương trình và kế hoạch nghiên cứu thực tế cho học viên các khóa tiếp theo. Đồng thời, có hình thức biểu dương, khen thưởng dành cho tập thể, cá nhân và các giảng viên hướng dẫn học viên đi nghiên cứu thực tế hoàn thành tốt và các bài viết thu hoạch chất lượng có thể đăng trên Nội san “Thông tin lý luận và thực tiễn” hay trang thông tin điện tử của Nhà trường.

Thứ hai,đối với Phòng Quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa họcvới tư cách là phòng tham mưu, trực tiếp xây dựng, đề xuất nội dung, chương trình nghiên cứu thực tế của các lớp học cho Ban Giám hiệu, nên phải không ngừng cải tiến, đổi mới nội dung, hình thức nghiên cứu thực tế và dự kiến phân công những giảng viên có năng lực hướng dẫn, tổ chức cho học viên đi nghiên cứu thực tế và viết bài thu hoạch. Đồng thời, trước khi đi nghiên cứu thực tế phải quán triệt, hướng dẫn các học viên lựa chọn, đăng ký trước những nội dung muốn tìm hiểu tại cơ sở; các nội dung này nên được lựa chọn dựa trên sở yêu cầu và thực tiễn làm việc tại chính cơ quan, đơn vị của học viên. Việc xác định các nội dung này là hết sức quan trọng đối với toàn bộ quá trình đi thực tế của học viên. Từ những nội dung cần phải tìm hiểu đã được xác định, các học viên có thể dễ dàng xây dựng kế hoạch, đề cương nghiên cứu thực tế cá nhân và kế hoạch của tập thể nhóm và của cả lớp. Đây cũng chính là một trong những yếu tố quan trọng để đảm bảo sự thành công và hiệu quả của hoạt động đi thực tế.

Trên cơ sở học viên sau khi đã lựa chọn nội dung nghiên cứu thực tế phù hợp với công tác chuyên môn của mình, đề xuất Ban Giám hiệu Nhà trường về địa điểm nghiên cứu và phân công giáo viên hướng dẫn, theo dõi, giúp đỡ học viên trong suốt thời gian nghiên cứu thực tế và viết thu hoạch. Trong đó, đặc biệt chú ý đến địa điểm nghiên cứu, vì cùng với việc xác định nội dung, kế hoạch, việc lựa chọn địa điểm cũng là một khâu hết sức quan trọng ảnh hưởng lớn đến kết quả đi thực tế của học viên. Địa điểm đi thực tế được lựa chọn dựa trên rất nhiều tiêu chí, tuy nhiên về cơ bản, địa điểm đó cần thuận lợi cho học viên trong quá trình đi lại và quan trọng nhất là đáp ứng được các mục đích, yêu cầu và nội dung tìm hiểu mà học viên đã đề ra.

Sau khi đã thống nhất được nội dung nghiên cứu và địa điểm đi thực tế thì Phòng Quản lý đào tạo và nghiên cứu khoa học cùng giảng viên hướng dẫn cần liên hệ trao đổi trước với địa phương, cơ sở về mục đích, yêu cầu và nhất là nội dung, thời gian cần nghiên cứu để địa phương, cơ sở có sự chuẩn bị trước, nhất là các thông tin, tài liệu báo cáo… giới thiệu cho các học viên nắm được những nội dung cơ bản cũng như những kinh nghiệm trên các lĩnh vực học viên đang và cần quan tâm.

Thứ ba, đối với chủ nhiệm lớp, đóng vai trò hết sức quan trọng trong toàn bộ quá trình đi nghiên cứu thực tế và hướng dẫn viết thu hoạch cho học viên. Vì vậy việc lựa chọn mô hình nghiên cứu thực tế phải hết sức cân nhắc để phù hợp với đối tượng người học. Bên cạnh đó việc tổ chức, phối hợp trong toàn bộ quá trình đi nghiên cứu thực tế với các địa phương phải hết sức chặt chẽ. Vì vậy chủ nhiệm lớp cần nghiên cứu kỹ đối tượng học viên của lớp để xác định trọng tâm của nội dung nghiên cứu thực tế, từ đó để nội dung nghiên cứu thực tế sát đối tượng, phù hợp với vị trí công tác của học viên. Bên cạnh đó chủ nhiệm lớp cần sát sao trong việc hướng dẫn học viên viết báo cáo nghiên cứu thực tế với phương châm đúng về thể thức, bố cục và rõ về nội dung.

Thứ tư, đối với học viên phải không ngừng nâng cao ý thức, nhận thức trong việc đi nghiên cứu thực tế và xác định rõ, nghiên cứu thực tế là một nội dung bắt buộc trong chương trình đào tạo trung cấp lý luận chính trị - hành chính. Hoạt động này đòi hỏi học viên phải có tinh thần tự giác, chủ động trong cả quá trình học tập và rèn luyện để tích lũy thêm kiến thức thực tế cũng như kinh nghiệm thực tiễn phục vụ cho việc học tập và công tác theo phương châm “học đi đôi với hành”, “Lý luận gắn với thực tiễn”.Khi tham gia đi nghiên cứu thực tế, học viên phải nhận thức và xây dựng rõ mục đích, yêu cầu, nội dung của nhiệm vụ này; từ đó, xây dựng đề cương, kế hoạch và các phương pháp thu thập thông tin, tư liệu phù hợp, hiệu quả nhất trong suốt quá trình nghiên cứu thực tế tại địa phương, cơ sở mình nghiên cứu. Đặc biệt, phải chủ động đưa ra được những nội dung, câu hỏi cần trao đổi với các cấp lãnh đạo, quản lý ở địa phương, cơ sở về những vấn đề có liên quan đến nội dung nghiên cứu của cả nhóm hoặc cá nhân, nhất là những kinh nghiệm về xử lý các tình huống lãnh đạo, quản lý ở cơ sở để phục vụ cho việc viết bài thu hoạch, thi cử sau khi nghiên cứu thực tế về, đồng thời sẽ là những kinh nghiệm quý báu cho bản thân có thể vận động vào thực tiễn công tác của mình đang đảmnhiệm./.

Các tin khác