Vận dụng bài học kinh nghiệm về chớp thời cơ của Cách mạng Tháng Tám trong xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hoá hiện nay

 Phát huy những bài học kinh nghiệm trong thực tiễn lãnh đạo cách mạng của Đảng, trong đó có bài học kinh nghiệm về chớp thời cơ của Cách mạng Tháng Tám năm 1945, cùng những tiềm năng, lợi thế và những thành tựu toàn diện màThanh Hóa đạt được sẽ là những tiền đề quan trọng để Tỉnhngày càng phát triển, thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, trở thành cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc.

Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập ngày 2/9/1945
tại Quảng trường Ba Đình (Ảnh: Sưu tầm)

 

Thời cơ cách mạng là toàn bộ những sự kiện, những tình huống diễn ra có lợi cho cách mạng trong một thời gian và không gian nhất định; là một vấn đề có tầm quan trọng đặc biệt trong nghệ thuật lãnh đạo, chỉ đạo cách mạng. Muốn có thời cơ thì phải biết tạo ra thời cơ và khi thời cơ đến thì phải tận dụng và tranh thủ thời cơ, không được bỏ lỡ. Cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền Tháng Tám 1945 là một minh chứng sinh động về sự nhạy bén trong nhận định, chỉ đạo chớp thời cơ khởi nghĩa của Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Trong Cách mạng Tháng Tám, việc nắm bắt thời cơ được thể hiện ngay khi Đảng đưa ra những dự báo về tình thế cách mạng để dân tộc Việt Nam vùng lên giành chính quyền về tay nhân dân. Khi phát xít Nhật nổ súng lật đổ thực dân Pháp ở Đông Dương (ngày 09-3-1945), với Chỉ thị “Nhật - Pháp bắn nhau và hành động của chúng ta” (ngày 12-3-1945), Hội nghị Ban Thường vụ Trung ương mở rộng đã nhận định tình hình và dự đoán hai tình huống có thể diễn ra.

Quân Đồng minh vào Đông Dương đánh Nhật. Phát xít Nhật đầu hàng Đồng minh. Tình hình đã diễn ra đúng như dự đoán thứ hai của Đảng. Ngày 14-8-1945, Phát xít Nhật tuyên bố đầu hàng đồng minh vô điều kiện đã khiến cho quân Nhật ở Đông Dương hoang mang cực độ, rối loạn tột cùng, đồng thời chính phủ Trần Trọng Kim cũng tỏ ra hoàn toàn tê liệt.

Đến đây, kẻ thù của cách mạng Việt Nam đã suy yếu, không còn có khả năng thống trị như cũ, thời cơ “ngàn năm có một” cho chúng ta giành chính quyền đã xuất hiện, đòi hỏi chúng ta phải hành động mau lẹ và kiên quyết. Nếu không phát động tổng khởi nghĩa giành chính quyền thì “vạn năm” cũng không giành lại được độc lập bởi lúc này, quân Tưởng và Anh đang sẵn sàng nhảy vào Việt Nam để giải giáp quân đội Nhật, nhưng thực chất là để thực hiện âm mưu mới của chủ nghĩa đế quốc trên danh nghĩa Đồng minh. Nếu để muộn hơn mới phát động tổng khởi nghĩa, chắc chắn cách mạng nước ta sẽ gặp muôn phần khó khăn, thử thách và thắng lợi sẽ khó nắm chắc trong tầm tay.

Trước tình thế cách mạng thuận lợi, Hội nghị toàn quốc của Đảng họp tại Tân Trào từ ngày 13 đến ngày 15-8-1945 đã quyết định phát động Tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Đêm 13-8-1945, Ủy ban khởi nghĩa hạ lệnh tổng khởi nghĩa. Ngày 16-8-1945, Đại hội quốc dân họp tại Tân Trào đã thông qua lệnh Tổng khởi nghĩa và quyết định Quốc kỳ, Quốc ca của Việt Nam, lập ra Ủy ban dân tộc giải phóng do Hồ Chí Minh làm Chủ tịch.

Ngay sau Đại hội, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã gửi thư kêu gọi đồng bào và chiến sĩ cả nước, trong đó nêu quyết tâm: “Giờ quyết định cho vận mệnh dân tộc đã đến. Toàn quốc đồng bào hãy đứng dậy đem sức ta mà tự giải phóng cho ta”¹. Hưởng ứng lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Lệnh tổng khởi nghĩa, từ ngày 14 – 28/8/1945, Nhân dân cả nước đứng lên tổng khởi nghĩa và đã giành được chính quyền trên phạm vi cả nước. Ngày 2-9-1945, tại quảng trường Ba Đình, Hồ Chí Minh đọc Tuyên ngôn độc lập, tuyên bố với quốc dân đồng bào: Nước Việt Nam dân chủ cộng hòa ra đời.

Từ thực tiễn quá trình Đảng lãnh đạo cuộc tổng khởi nghĩa giành chính quyền Tháng Tám năm 1945 cho thấy, Đảng đã sáng suốt chọn đúng thời cơ cách mạng để phát động nhân dân tiến hành tổng khởi nghĩa giành chính quyền. Sức mạnh của toàn dân ta được nhân lên gấp bội, cuộc Tổng khởi nghĩa giành thắng lợi một cách nhanh, gọn, không đổ nhiều máu và thành công triệt để.

Đến nay, 77 năm đã qua, nhưng bài học kinh nghiệm về chớp thời cơ của Cách mạng Tháng Tám vẫn còn nguyên giá trị. Đặc biệt, hiện nay khi nước ta đang trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế, cùng với những thời cơ, vận hội thuận lợi, sự nghiệp cách mạng của Đảng và nhân dân ta đang đứng trước không ít nguy cơ lớn, nếu chúng ta biết học tập, vận dụng sáng tạo bài học thành công về nhìn nhận thời cơ và chớp thời cơ giành thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám 1945; đồng thời biết phân tích, dự báo tình hình trong nước và thế giới trên cơ sở khách quan, khoa học, để xác định được nhân tố thuận lợi nảy sinh trong khó khăn thách thức; cùng sự quyết tâm, đoàn kết, tận dụng, tranh thủ được thời cơ... chắc chắn Việt Nam sẽ vượt qua mọi thách thức, tiếp tục tiến lên, vững bước trên con đường sắp tới.

Thanh Hóa là tỉnh có vị trí địa - chính trị, địa - kinh tế quan trọng của vùng Bắc Trung bộ và cả nước. Cách đây tròn 75 năm, giữa thời điểm cả nước đang dồn sức cho cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, Thanh Hóa đã vinh dự đón Bác Hồ về thăm lần đầu tiên. Với nhiều tình cảm mến yêu dành cho Đảng bộ và đồng bào Thanh Hóa, Bác đã đặt nhiều kỳ vọng về một “Thanh Hóa kiểu mẫu”²: “Làm cho người nghèo thì đủ ăn. Người đủ ăn thì khá giàu. Người khá giàu thì giàu thêm. Người nào cũng biết chữ. Người nào cũng biết đoàn kết yêu nước”³.

Thấm nhuần lời Người căn dặn, trong quá trình lãnh đạo, Đảng bộ Thanh Hóa đã và luôn chú trọng việc “điều khiển, sắp đặt”, để từng bước khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế củ tỉnh; đồng thời, phát huy cao độ tinh thần đoàn kết, ý chí tự chủ, tự lực, tự cường... Từ đó, nắm bắt thời cơ, vận hội để vươn mình mạnh mẽ và đạt được nhiều thành tựu phát triển.

Đây cũng chính là cơ sở để Bộ Chính trị ban hành Nghị quyết số 58-NQ/TW ngày 5-8-2020 của Bộ Chính trị về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045, trong đó xác định mục tiêu xây dựng Thanh Hóa trở thành một cực tăng trưởng mới, cùng với Hà Nội, Hải Phòng và Quảng Ninh tạo thành tứ giác phát triển ở phía Bắc của Tổ quốc; đến năm 2030 trở thành tỉnh công nghiệp theo hướng hiện đại, người dân có mức sống cao hơn bình quân cả nước.  

Được sự quan tâm chỉ đạo và hỗ trợ kịp thời của Trung ương Đảng, Chính phủ và các bộ, ban, ngành, Trung ương, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa đã kịp thời nắm bắt thời cơ, vận hội trong khai thác tiềm năng, thế mạnh của địa phương, tiếp tục đẩy mạnh việc cải thiện môi trường đầu tư, tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư.

Tỉnh tiến hành phát huy các chính sách phân cấp về đất đai, quy hoạch xây dựng, lâm nghiệp trong Nghị quyết số 37/2021/QH15 ngày 13/11/2021 của Quốc Hội để tập trung đẩy mạnh thu hút đầu tư vào các hạt nhân kinh tế của tỉnh là 4 trung tâm kinh tế động lực, 5 trụ cột tăng trưởng và 6 hành lang kinh tế.

 Bên cạnh đó, Thanh Hoá tiếp tục thu hút đầu tư các dự án có quy mô lớn, công nghệ cao, giá trị gia tăng lớn, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển của tỉnh, trọng tâm là các dự án thuộc các lĩnh vực hóa dầu và sau lọc hóa dầu, các dự án sản xuất thiết bị, linh kiện điện tử, dược phẩm, năng lượng trong Khu Kinh tế Nghi Sơn và các Khu công nghiệp, các dự án sản xuất hàng xuất khẩu, các dự án hạ tầng du lịch bảo đảm khai thác được 4 mùa, các dự án logistics quy mô cấp vùng và liên vùng tại Khu Kinh tế Nghi Sơn, Khu Công nghiệp Lam Sơn - Sao Vàng và Thànhb phố Thanh Hóa. Các dự án nông nghiệp quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao, tạo ra các sản phẩm nông nghiệp có thương hiệu, đủ sức cạnh tranh trên thị trường, từng bước hình thành xa lộ nông nghiệp theo trục đường Hồ Chí Minh...

Cùng với các chính sách ưu đãi của Trung ương, Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa cũng rất chú trọng việc tạo cơ chế thu hút đầu tư. Với phương châm “Doanh nghiệp thành công – Thanh Hóa phát triển”, tỉnh Thanh Hóa luôn thực hiện “2 đồng hành” và “3 cam kết”; đó là đồng hành cùng nhà đầu tư khảo sát, lựa chọn địa điểm đầu tư và trong việc giải quyết thủ tục hành chính, kể cả những thủ tục thuộc thẩm quyền của Chính phủ và các Bộ, ngành Trung ương”.Khi đầu tư vào Thanh Hóa, nhà đầu tư được hưởng ưu đãi ở mức cao nhất và thực hiện nghĩa vụ ở mức thấp nhất trong khung quy định của pháp luật Việt Nam.

Để hỗ trợ các nhà đầu tư và doanh nghiệp trong việc giải quyết thủ tục hành chính, Tỉnh đã xúc tiến việc thành lập Trung tâm Hành chính công cấp tỉnh và cấp huyện; phân công lãnh đạo tỉnh, các sở, ngành, đơn vị có liên quan theo dõi, đôn đốc và trực tiếp giải quyết khó khăn, vướng mắc của các nhà đầu tư trong quá trình thực hiện dự án. Định kỳ vào ngày 21 hàng tháng, Chủ tịch UBND tỉnh đối thoại trực tiếp với doanh nghiệp để kịp thời giải quyết khó khăn, vướng mắc trong đầu tư, sản xuất, kinh doanh của nhà đầu tư, doanh nghiệp.

Ngoài ra, Tỉnh còn có cơ chế hỗ trợ đối với các dự án lớn, dự án có vai trò quan trọng thúc đẩy quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế và tạo bước đột phá trong phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

 Mặt khác, để hiện thực hóa khát vọng thịnh vượng, đưa Thanh Hóa trở thành cực tăng trưởng mới theo Nghị quyết số 58 của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, nhiệm kỳ 2020 - 2025, Tỉnh ủy Thanh Hóa ban hành Chương trình hành động thực hiện Nghị quyết, trong đó xác định rõ thời gian hoàn thành từng nội dung công việc theo lộ trình phù hợp; phân công trách nhiệm rõ ràng cho từng cấp, từng ngành, từng cơ quan, đơn vị trong tổ chức thực hiện. Chương trình hành động được xây dựng trên cơ sở khai thác, phát huy hiệu quả cao nhất mọi tiềm năng, lợi thế của địa phương; tăng cường hợp tác, liên kết với các tỉnh, thành phố trong khu vực và cả nước; đẩy mạnh hội nhập quốc tế để phát triển nhanh và bền vững.

Đến nay, cùng với sự vươn dậy mạnh mẽ của đất nước, Thanh Hóa cũng đang tạo được nhiều bước đột phá trong phát triển. Theo Cục thống kê tỉnh, năm 2021, tốc độ tăng trưởng tổng sản phẩm trên địa bàn Thanh Hoá (GRDP) ước đạt 8,85%, thuộc nhóm các tỉnh, thành phố có tốc độ tăng trưởng cao nhất cả nước. Có 20/25 chỉ tiêu chủ yếu được HĐND tỉnh quyết nghị đã hoàn thành và hoàn thành vượt kế hoạch đề ra; trong đó nhiều chỉ tiêu kinh tế quan trọng vượt xa so với kế hoạch và đạt cao nhất từ trước đến nay. Thu ngân sách Nhà nước ước đạt 36.500 tỷ đồng, vượt 37,4% so với dự toán; xuất khẩu ước đạt 5,3 tỷ USD, vượt 33,5% kế hoạch; giải ngân vốn đầu tư công đạt 8.368,8 tỷ đồng bằng 91% kế hoạch, cao hơn cùng kỳ nhiều năm gần đây, trong nhóm các tỉnh, thành phố có tỷ lệ giải ngân cao của cả nước; thành lập mới hơn 3.600 doanh nghiệp, vượt 20% kế hoạch, đứng thứ 4 cả nước...

Môi trường đầu tư kinh doanh được cải thiện, toàn tỉnh đã thu hút được hơn 1.205 dự án đầu tư trực tiếp (79 dự án FDI), với tổng vốn đăng ký đạt 147.360 tỷ đồng và 3.778 triệu USD (năm 2020). Tổng huy động vốn đầu tư toàn xã hội giai đoạn 2016 - 2020 đạt 581 nghìn tỷ đồng, gấp 1,7 lần giai đoạn 2011 -2015.

Đặc biệt, năm 2021, Thanh Hóa lần đầu tiên lọt top 3 tỉnh dẫn đầu cả nước về Chỉ số hiệu quả quản trị và hành chính công cấp tỉnh (PAPI). Đây là minh chứng sinh động, thuyết phục cho sự nỗ lực, quyết tâm của tỉnh Thanh Hóa trong thực hiện khâu đột phá về đẩy mạnh cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh.

Có thể khẳng định, trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế hiện nay, với những thời cơ, vận hội đan xen khó khăn, thách thức, nhưng nếu Đảng bộ tỉnh Thanh Hóa biết học tập, vận dụng sáng tạo bài học thành công về nhìn nhận thời cơ và chớp thời cơ giành thắng lợi trong Cách mạng Tháng Tám năm 1945; với sự quyết tâm, nỗ lực, đoàn kết, chủ động,hành động quyết liệt và hiệu quả của Tỉnh ủy, HĐND, UBND tỉnh của cả hệ thống chính trị và các tầng lớp nhân dân trong tỉnh; cùng những tiềm năng, lợi thế và những thành tựu toàn diện mà hiện nay Thanh Hóa đạt được sẽ là những tiền đề quan trọng để Thanh Hóa ngày càng phát triển hơn, thực hiện thắng lợi Nghị quyết số 58-NQ/TW của Bộ Chính trị và Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ XIX, trở thành cực tăng trưởng mới ở phía Bắc của Tổ quốc, quyết tâm xây dựng Thanh Hóa sớm trở thành tỉnh “kiểu mẫu” như lúc sinh thời Bác hằng mong muốn./.

ThS. Lê Thị Huyền - GV Khoa Xây dựng Đảng

CN. Nguyễn Thị Hiền - GV Phòng QLĐT&NCKH

-------------------------------

 Tài liệu tham khảo

(1)Hồ Chí Minh - Toàn tập, Tập 3, Nxb CTQG, H. 2011, tr. 596.

(2), (3) Hồ Chí Minh: Toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 2002, tr.62-64

(4) Nghị quyết số 58-NQ/TW về xây dựng và phát triển tỉnh Thanh Hóa đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.