Giải pháp nâng cao hứng thú học tập các môn lý luận chính trị ở Trường Chính trị tỉnh Thanh Hoá

 Học tập lý luận chính trị là cách để mỗi học viên tự đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành, làm chủ hành động của cá nhân để thay đổi hình ảnh của bản thân theo hướng tích cực, năng động, tiến bộ, gần dân, trọng dân, cùng Nhân dân xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.

Một buổi học môn Lịch sử Đảng của lớp TCLLCT A2-K50 tại Bảo tàng tỉnh

 

Bảo vệ nền tảng tư tưởng của Đảng, đấu tranh phản bác các quan điểm sai trái, thù địch là một công cuộc lâu dài, phải được thực hiện thường xuyên, liên tục với nhiều biện pháp ở nhiều lĩnh vực khác nhau; trong đó, học tập, bồi dưỡng lý luận chính trị (LLCT) đối với cán bộ, đảng viên phải được coi là một trong những giải pháp đặt lên hàng đầu nhất là trong thời kỳ hội nhập và phát triển như ngày nay. Yêu cầu đổi mới hoạt động giảng dạy và học tập LLCT được nêu rõ trong Văn kiện Đại hội Đại biểu toàn quốc lần thứ XIII: “Đổi mới căn bản chương trình, nội dung, phương pháp giáo dục lý luận chính trị theo phương châm khoa học, thực tiễn, sáng tạo và hiện đại; đưa việc bồi dưỡng lý luận, cập nhật kiến thức mới cho cán bộ, đảng viên, cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp”. Tại Đại hội XIII, khi đánh giá về công tác giáo dục LLCT ở Việt Nam, Đảng nhận định: “Công tác đào tạo, bồi dưỡng lý luận chính trị được đổi mới cả về nội dung và phương pháp; tăng cường quản lý, kỷ luật trong giảng dạy, học tập; chất lượng đào tạo, bồi dưỡng được nâng lên; từng bước khắc phục tình trạng lười học, ngại học lý luận chính trị, dạy và học hình thức”^.

Ở các trường chính trị, các môn học LLCT giữ vai trò đặc biệt quan trọng trong định hướng, dẫn dắt hoạt động thực tiễn trên tất cả lĩnh vực của đời sống xã hội. Vì vậy, học tập lý luận chính trị không những giúp học viên có sự hiểu biết sâu sắc, đầy đủ, toàn diện hơn về chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước mà còn củng cố niềm tin và bản lĩnh chính trị, ý thức giai cấp và tinh thần yêu nước cho học viên; từ đó thúc đẩy học viên tự giác, tự nguyện, hăng hái hành động, thực hiện thắng lợi nhiệm vụ cách mạng do Đảng đề ra. Mặt khác, việc học tập và nghiên cứu lý luận chính trị nhằm cung cấp cho người học thế giới quan và phương pháp luận cách mạng và khoa học, từ đó vận dụng sáng tạo vào thực tiễn cuộc sống và công việc.

Trong thực tế, còn khá nhiều quan điểm sai lầm khi nói về các môn học LLCT. Đối với một số người học, vẫn chưa nhận thức được tầm quan trọng và ý nghĩa thực tiễn mà các môn học này mang lại nên thường tập trung học tập chuyên môn, nghiệp vụ; đôi khi thái độ học tập LLCT không nghiêm túc, đối phó, ít tương tác trao đổi với giảng viên. Một bộ phận học viên vẫn còn tư tưởng học để có đủ bằng cấp, đủ điều kiện để được đề bạt, bổ nhiệm, nên chưa thật sự toàn tâm, toàn ý cho việc nghiên cứu, học tập. Một số người chấp hành kỷ luật học tập không nghiêm hoặc đem việc của cơ quan đến lớp học để làm việc. Các buổi thảo luận ở lớp rất ít hoặc không có học viên tự nghiên cứu, trao đổi, thảo luận; cùng với đó là tâm lí bàng quang, cho rằng lý thuyết khô khan, cứng nhắc, khó hiểu, khó tiếp thu,…từ đó hình thành cho người học thói quen học vẹt, học tủ, học để đối phó. Chính vì vậy, một bộ phận học viên có thái độ lơ là với nhiệm vụ học tập, không hứng thú khi học tập LLCT.

Hoạt động ngoài giờ học trên lớp của lớp TCLLCT A2-K50

 

Là một học viên lớp A2 Trung cấp Lý luận chính trị K50, qua thời gian gần 5 tháng được học tập tại Nhà trường, tôi được nâng cao nhận thức chính trị qua những bài học giá trị và ý nghĩa thông qua sự truyền đạt của các thầy, cô giáo. Trong quá trình giảng dạy, các thầy cô đã thực hiện nhiều biện pháp: tác động vào việc trình bày mục tiêu bài học; tác động vào nội dung dạy học; tác động vào phương pháp, hình thức tổ chức dạy học; tác động vào phương tiện, thiết bị dạy học; tác động vào kiểm tra đánh giá (bao gồm cả nhận xét; tác động vào quan hệ tương tác thân thiện giữa giảng viên - học viên, học viên - học viên… Các thầy, cô đã bám sát nội dung chương trình, đào sâu nghiên cứu, thường xuyên tìm tòi, đổi mới phương pháp giảng dạy sao cho phù hợp với yêu cầu mới của xã hội, gắn lý luận với thực tiễn trong từng bài giảng. Vì vậy, đã tạo nên sự chuyển biến rõ rệt trong cách học và cách nghĩ của học viên trong lớp; đa số học viên đã chủ động tiếp thu bài giảng, tích cực tương tác với giảng viên, thể hiện sáng tạo trong việc tiếp nhận và xử lý thông tin trong bài giảng, qua đó nâng cao trách nhiệm của mình trong thực hiện nhiệm vụ đối với Nhà trường, cơ quan, đơn vị công tác, đối với sự phát triển của đất nước, xây dựng và củng cố vững chắc niềm tin vào sự lãnh đạo của Đảng, chính sách pháp luật của Nhà nước.

Tuy nhiên, do đặc thù học viên đến từ nhiều cơ quan, đơn vị, sở, ban, ngành trong tỉnh lại phải “vừa học, vừa làm” nên ít nhiều chi phối đến quá trình học tập; vẫn còn số ít học viên chưa quen với phương pháp học tập LLCT nên ít nhiều có biểu hiện lười học, ngại học lý luận chính trị. Nhận thức rất rõ thực trạng trên, tôi thấy rằng việc đề ra giải pháp để góp phần nâng cao hứng thú học tập các môn học LLCT cho học viên ở Trường Chính trị Thanh Hoá là điều cần thiết và quan trọng hơn bao giờ hết, đòi hỏi phải có những giải pháp từ cả phía giảng viên và học viên. Cụ thể:

Thứ nhất, giảng viên phải tăng cường đổi mới phương pháp dạy học theo hướng “lấy người học là trung tâm”, kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp thuyết trình với sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực.

Trước đây, trong giảng dạy các môn lý luận nói chung, phương pháp được các giảng viên áp dụng chủ yếu đó chính là phương pháp thuyết trình. Không thể phủ nhận những ưu thế của phương pháp này, những giảng viên có trình độ chuyên môn sâu, có kỹ năng truyền đạt tốt sẽ giúp cho người học nắm được nội dung vấn đề một cách có hệ thống và chi tiết. Trong một khoảng thời gian ngắn, phương pháp thuyết trình có thể cung cấp một lượng thông tin kiến thức lớn cho số lượng đông người nghe… Tuy nhiên, hạn chế lớn nhất của phương pháp này là ở chỗ mới chỉ tạo được luồng thông tin một chiều từ người giảng đến người học. Giảng viên nói - học viên nghe và chép. Việc dạy và học như vậy đã làm cho người học rơi vào thụ động, giảng viên không phát huy được tính tích cực chủ động của học viên là những người có kinh nghiệm công tác, có vốn thực tiễn phong phú. Bởi vậy, phần nào đó làm cho bài giảng trở nên khô cứng, không thực sự tạo ra được sự húng thú học tập cho học viên. Vì thế, để nâng cao chất lượng giảng dạy nhằm tạo được sự hứng thú cho học viên trong học tập LLCT, đòi hỏi giảng viên phải kết hợp nhuần nhuyễn giữa phương pháp thuyết trình với sử dụng linh hoạt các phương pháp dạy học tích cực như: phương pháp nêu vấn đề; hỏi - đáp; thảo luận; phỏng vấn nhanh; neo chốt kiến thức... để tăng cường sự trao đổi giữa giảng viên và học viên về cả những vấn đề lý luận và thực tiễn, từ đó giúp người học thấy được tầm quan trọng và ý nghĩa thực tiễn của những kiến thức của môn học đã được nghiên cứu.

Thứ hai, phải tăng cường tính thực tiễn trong các bài giảng LLCT.

Lý luận gắn liền với thực tiễn là một trong những nguyên tắc trong nghiên cứu, học tập và giảng dạy các môn LLCT. Như Chủ tịch Hồ Chí Minh từng nói “Lý luận không gắn với thực tiễn là lý luận suông”. Đặc thù đối tượng đào tạo của Trường Chính trị là cán bộ lãnh đạo, quản lý ở cấp cơ sở nên học viên đa số đang trực tiếp tham gia các hoạt động thực tiễn ở cơ sở, có mục đích học tập rõ ràng, là học để nắm kiến thức giúp giải quyết các vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn. Chính vì vậy, vấn đề gắn lý luận với thực tiễn trong giảng dạy LLCT ở Trường Chính trị là vấn đề đặc biệt quan trọng. Bài giảng của giảng viên nếu biết liên hệ các nội dung với tình hình thực tiễn, biết hướng cho học viên cách vận dụng những kiến thức của bài để giải quyết các vấn đề đang đặt ra trong thực tiễn sẽ lôi cuốn, tạo sự thu hút đối với họ.

Việc gắn lý luận với thực tiễn đòi hỏi người giảng viên không những phải có vốn thực tiễn phong phú mà còn phải biết liên hệ với các vấn đề thực tiễn sao cho phù hợp với nội dung của bài giảng. Trong đó, giảng viên phải lưu ý biết chọn các vấn đề thực tiễn liên hệ phải sát với vấn đề lý luận định làm rõ, định chứng minh; phải tránh sa vào sự kiện vụn vặt, dàn trải; phải cân nhắc thời lượng, dung lượng vừa phải. Đặc biệt, cần dựa theo đặc thù của đối tượng học viên từng lớp, từng hệ chứ không phải tất cả các vấn đề trong bài giảng đều đưa ví dụ thực tế và tất cả các đối tượng đều có ví dụ thực tiễn như nhau.

Ba là, học viên phải thay đổi từ nhận thức cho đến hành động.

Tư duy đúng đắn sẽ mở đường cho những hành động đúng đắn. Vì thế, thay đổi tư duy trong việc học tập các môn LLCT là điều cần thiết. Nếu trong đầu học viên luôn quan niệm học với tư tưởng học để có đủ bằng cấp, đủ điều kiện để được đề bạt, bổ nhiệm thì sẽ dẫn đến chưa thật sự toàn tâm, toàn ý cho việc nghiên cứu, học tập và kết quả học tập sẽ không bao giờ đạt được mong muốn. Nếu mỗi lần học viên đang định đọc giáo trình hoặc tài liệu LLCT nhưng trong đầu lại hiện lên những tư tưởng, suy nghĩ học đối phó thì sẽ khó có hứng thú để đọc. Vì thế, cần nhận thức đúng đắn về ý nghĩa thực tiễn mà các môn học này mang lại.

Từng học viên phải nêu cao tinh thần trách nhiệm; nhận thức rõ việc học tập LLCT là trách nhiệm, nghĩa vụ và quyền lợi của mình, là nhu cầu của chính bản thân mình, là biện pháp quan trọng để giữ vững lập trường giai cấp, góp phần bổ sung thêm sự hiểu biết về lý luận để vận dụng vào thực tiễn, nâng cao năng lực công tác. Đồng thời, phải nâng cao tính tự giác, tự nghiên cứu, tự học tập, có thái độ và phương pháp học tập đúng.

Bốn là, tạo thói quen trước khi đến lớp phải đọc giáo trình và chuẩn bị bài.

Khi học viên đọc giáo trình và chuẩn bị bài trước khi đến lớp, vào lớp học, tâm trạng sẽ rất thoải mái, hoàn toàn không có áp lực. Không những thế, trong quá trình đọc tài liệu, những chỗ nào khó hiểu, học viên nên sử dụng bút khác màu để gạch chân hoặc ký hiệu lại. Khi lên lớp, học viên có thể hỏi bạn bè hoặc giảng viên dạy môn học đó giải đáp những thắc mắc của mình. Như vậy, sẽ giúp học viên nhớ sâu và lâu hơn. Bên cạnh đó, một khi học viên chuẩn bị bài chu đáo, thì trên lớp sẽ theo dõi và tiếp thu được những kiến thức mà giảng viên truyền đạt. Điều này sẽ góp phần tạo ra hứng thú của học viên đối với môn học, đồng thời nâng cao hiệu quả môn học.

Thứ năm, tăng cường việc tự học, tự nghiên cứu của học viên.

Tự học, tự nghiên cứu có vai trò rất quan trọng trong quá trình học tập của học viên, bởi, trong thực tế, học viên Trường Chính trị tỉnh Thanh Hóa học cả ngày; những ngày nghỉ phải về cơ quan, đơn vị giải quyết những công việc tồn đọng trong thời gian đi học nên quỹ thời gian để học viên tự học rất ít. Do đó, việc tự học sẽ phát huy tính tự giác trong nghiên cứu của học viên, giúp học viên rèn luyện khả năng tư duy và sáng tạo cá nhân. Đây là yếu tố quyết định chất lượng học tập, là con đường tối ưu giúp học viên đạt kết quả cao trong học tập. Tự học, tự nghiên cứu không những giúp học viên đào sâu, nắm vững kiến thức đã học trên lớp, mở rộng, cập nhật những kiến thức mới mà còn giúp học viên hình thành kỹ năng học tập, tăng hứng thú học tập. Kỹ năng tự học là điều kiện vật chất bên trong để học viên biến động cơ tự học thành kết quả cụ thể của họ.

Như vậy, việc tạo hứng thú học tập cho học viên là điều cần thiết và rất quan trọng trong việc tạo nên hiệu quả dạy và học tập mỗi môn học. Mỗi học viên cần thấm nhuần sâu sắc lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh về mục đích của học tập LLCT: “Học để làm việc, làm người, làm cán bộ. Học để phụng sự đoàn thể, giai cấp và nhân dân, Tổ quốc và nhân loại”. Phải thường xuyên học tập, trau đồi phẩm chất chính trị, gắn việc học lý luận với thực tiễn công việc hàng ngày. Do đó, bản thân mỗi học viên phải: (1) xác định đúng động cơ, mục đích học tập; (2) xác định đúng phương pháp học tập nhằm đạt hiệu quả theo mô hình 3 chủ động: chủ động nghiên cứu tài liệu trước; chủ động tìm hiểu những nội dung bài học trước, chủ động vận dụng liên hệ thực tiễn trước, chủ động, tăng cường trao đổi, thực hành các bài tập tình huống, sáng tạo trong việc trao đổi và đề xuất giải pháp khi liên hệ; (3) xác định đúng phương pháp rèn luyện và xây dựng tác phong khoa học theo phương pháp: nhận thức đúng, tư duy sâu, kiên trì rèn luyện, không nản khi gặp khó khăn thì vượt lên trên bản thân để thay đổi thói quen cũ. Đồng thời, thường xuyên tự nhìn nhận lại mình và hiệu quả của quá trình bản thân rèn luyện xem mình có rèn đúng hướng, có hiệu quả không, bởi, nêu cao tinh thần tự giác tu dưỡng, rèn luyện đạo đức của cán bộ, đảng viên là một nội dung quan trọng trong xây dựng Đảng về đạo đức đã được Đảng đã xác định tại Đại hội lần thứ XIII.

Như vậy, để việc học tập LLCT trở thành nhu cầu tự thân, là động lực quan trọng góp phần làm nên thành công của công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng, đòi hỏi mỗi giảng viên, học viên Nhà trường phải ý thức sâu sắc về trách nhiệm, nghĩa vụ của bản thân trước những yêu cầu, đòi hỏi của thực tiễn cuộc sống. Học tập LLCT là cách để mỗi học viên tự đổi mới, nâng cao năng lực lãnh đạo, điều hành, làm chủ hành động của cá nhân để thay đổi hình ảnh của bản thân theo hướng tích cực, năng động, tiến bộ, gần dân, trọng dân, cùng Nhân dân xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội./.

Học viên: Hoàng Thị Thảo

Lớp: TCLLCT A2 -K50

TÀI LIỆU THAM KHẢO

[1]. Hồ Chí Minh toàn tập, Nxb. Chính trị quốc gia, Hà Nội, 1995, T8, Tr 496

[2] Hồ Chí Minh, học tập lý luận và chính trị là nhiệm vụ quan trọng của đảng viên, nxb Sự thật, H, 1978

[3] Đào Thị Thúy Loan (2014), Một số giải pháp nhằm đổi mới phương pháp dạy học môn những nguyên lý cơ bản của chủ nghĩa Mác Lênin, NXB Đại học Tây Bắc.