Giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Hồng Đức trong giai đoạn hiện nay

 Trong những năm qua, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Hồng Đức được Đảng uỷ Nhà trường đặc biệt quan tâm và lãnh đạo đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến nay, nhìn chung, đội ngũ giảng viên của Nhà trường có ý thức trách nhiệm, có năng lực, trình độ, nhiệt tình trong công tác, góp phần thực hiện mục tiêu chiến lược phát triển nhà trường giai đoạn 2020 - 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 là lấy giảng viên là khâu đột phá trong xây dựng và phát triển Nhà trường.

Đội ngũ giảng viên Trường Đại học Hồng Đức

 

Tại Đại hội XIII, Đảng đặc biệt coi trọng vị trí, tầm quan trọng của đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục đối với sự nghiệp phát triển giáo dục và đào tạo. Nếu Đại hội XII của Đảng đề ra chủ trương “phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý đáp ứng yêu cầu đổi mới” thì Đại hội XIII khẳng định giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý giáo dục là khâu then chốt có tính quyết định để thực hiện mục tiêu phát triển giáo dục.

Tại các trường đại học, đội ngũ giảng viên là chủ thể, nhân tố quyết định chất lượng giáo dục, đào tạo và sự phát triển của mỗi nhà trường. Đội ngũ giảng viên là “lực lượng sản xuất đặc biệt tạo ra sản phẩm là nguồn nhân lực”, đồng thời là chủ thể định hướng kiến tạo sự phát triển bền vững của xã hội. Nâng cao chất lượng nhân lực đáp ứng nhu cầu tồn tại, phát triển và hội nhập là chủ trương, chính sách; là hướng đi đúng đắn của Đảng, Nhà nước hiện nay và điều đó cũng được thể hiện trong Quyết định số 89/QĐ-TTg ngày 18/01/2019 của Thủ tướng Chính phủ về phê duyệt Đề án nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản toàn diện giáo dục và đào tạo giai đoạn 2019-2030, với mục tiêu chung: “Xây dựng đội ngũ giảng viên, cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học bảo đảm về chất lượng, hợp lý về cơ cấu, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục, đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao và phát triển khoa học, công nghệ cho đất nước, gắn với yêu cầu khởi nghiệp, đổi mới sáng tạo, yêu cầu của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0” và quan điểm chỉ đạo của Quyết định là: “Việc đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực đội ngũ giảng viên và cán bộ quản lý các cơ sở giáo dục đại học cần được coi trọng vì đây là yếu tố quyết định chất lượng giáo dục đại học”. Muốn hoàn thành tốt nhiệm vụ này, mỗi giảng viên trong trường đại học cần giữ một vai trò quan trọng, bên cạnh việc truyền thụ kiến thức và giáo dục nhân cách cho sinh viên vừa biết bồi dưỡng năng khiếu, phát hiện đam mê, là người bạn, người chia sẻ, người dẫn dắt và truyền cảm hứng. Vì vậy, người giảng viên phải hội tụ đầy đủ 3 yếu tố cơ bản: phẩm chất đạo đức; tư tưởng chính trị; kiến thức và kĩ năng sư phạm như Điều 63 của Luật giáo dục: “Nhà giáo có nhiệm vụ không ngừng học tập, rèn luyện để nâng cao đạo đức, phẩm chất, trình độ chuyên môn, nghiệp vụ và nêu gương tốt cho người học”.

Trong những năm qua, việc nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viênTrường Đại học Hồng Đức được Đảng uỷ Nhà trường đặc biệt quan tâm và lãnh đạo đạt được nhiều kết quả tích cực. Đến nay, nhìn chung, đội ngũ giảng viên của Nhà trường có ý thức trách nhiệm, có trình độ năng lực, nhiệt tình trong công tác.

Năm 2010, Trường có 756 cán bộ, giảng viên, gồm: 440 giảng viên (chiếm 58,2%), trong đó có 53 giảng viên có trình độ tiến sĩ (chiếm 12%) và 316 chuyên viên, nhân viên phục vụ (chiếm 42,8%). Đến cuối năm 2020, Trường có 681 cán bộ, giảng viên, gồm: 431 giảng viên (chiếm 63,3%), trong đó có 20 giảng viên có học hàm Phó Giáo sư, 162 giảng viên có trình độ tiến sĩ (chiếm 37,1%) và 250 chuyên viên, nhân viên phục vụ (chiếm 36,7%). So với năm 2010, số cán bộ giảng viên có trình độ chuyên môn cao có bước phát triển vượt bậc (phó giáo sư tăng 20 người, tiến sĩ tăng từ 12% lên 37,1%).

Bên cạnh những thành tựu đã đạt được, công tác nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên của Trường Đại học Hồng Đức còn có hạn chế, như: tỷ lệ giảng viên có trình độ tiến sĩ chưa cao so với tỷ lệ chung của các trường đại học lớn trên cả nước (40%) và chưa đồng đều ở các ngành, các khoa đào tạo trong nhà trường; công tác xây dựng đội ngũ giảng viên chưa gắn với chiến lược phát triển đào tạo (định hướng mở ngành đào tạo mới); tỷ lệ tiến sĩ ở một số ngành còn thấp (hiện còn 5 chuyên ngành đào tạo cao học chưa có phó giáo sư); việc xây dựng quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên chưa có định hướng đến từng đơn vị, bộ môn và từng ngành đào tạo; công tác bồi dưỡng đội ngũ giảng viên cốt cán, giảng viên kiêm nhiệm công tác quản lý chưa được xây dựng thành kế hoạch cụ thể, thực hiện thường xuyên, chủ động…

Để đạt được mục tiêu chiến lược phát triển nhà trường giai đoạn 2020 - 2025 và tầm nhìn đến năm 2030 là lấy giảng viên là khâu đột phá trong xây dựng và phát triển, Nhà trường cần có giải pháp đồng bộ hơn nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên; xây dựng đội ngũ giảng viên đáp ứng được nhu cầu nguồn nhân lực, phù hợp với định hướng phát triển của từng đơn vị và Nhà trường. Do vậy, việc phát triển đội ngũ giảng viên được coi là giải pháp đột phá trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Để phát triển đội ngũ giảng viên đủ về số lượng, đồng bộ về cơ cấu và có chất lượng, trên cơ sở phân tích những vấn đề lý luận và thực trạng đội ngũ giảng viên đại học hiện nay, trường Đại học Hồng Đức cần thực hiện tốt một số giải pháp sau:

Một là, về chính sách đào tạo và tuyển dụng. Bản thân mỗi giảng viên phải nêu cao tinh thần tự học tập, tự nghiên cứu để mở rộng hiểu biết về cả kiến thức chuyên ngành, liên ngành, đặc biệt là những tri thức mới về phương pháp giảng dạy hiện đại, kĩ năng giảng dạy theo phương pháp tích cực, ứng dụng công nghệ thông tin nâng cao chất lượng, hiệu quả giảng dạy. Cùng với đó, Nhà trường cần quan tâm tạo mọi điều kiện thuận lợi để đội ngũ cán bộ, giảng viên của các khoa được đi đào tạo, tập huấn, bồi dưỡng ở các cơ sở trong và ngoài nước.

Cùng với việc đào tạo, việc tuyển dụng đội ngũ giảng viên đủ theo số lượng, đảm bảo chất lượng nhất là phải bảo đảm các tiêu chuẩn chuyên môn phù hợp với chuyên ngành của từng khoa, trong đó chú trọng các khoa đặc thù và chuyên ngành là một trong những nhiệm vụ quyết định chất lượng đội ngũ giảng viên của Nhà trường. Chọn người tài với đầy đủ năng lực, trí tuệ, phẩm chất đạo đức, nhân cách. Cần xây dựng quy định để thu hút đội ngũ giảng viên có trình độ cao, nhiều kinh nghiệm, tạo điều kiện để đội ngũ này về trường công tác. Khi tuyền dụng cần đề cao vai trò chủ động của các bộ môn, khoa trong việc đánh giá, thẩm định tuyển chọn giảng viên.

Việc quy hoạch, tuyển dụng giảng viên theo hướng chuẩn hóa nhằm đáp ứng yêu cầu CMCN 4.0 cần phải đạt được: Chuẩn về kiến thức chuyên môn; chuẩn về năng lực giảng dạy; chuẩn về năng lực NCKH; chuẩn về năng lực quản lý; chuẩn về đạo đức nghề nghiệp.

Việc sử dụng giảng viên phải mang tính chiến lược, bao gồm cả việc sử dụng, bổ nhiệm trong hiện tại và cả định hướng sử dụng tiếp theo trong tương lai. Phát huy sự chủ động trong việc bố trí, sắp xếp, giao nhiệm vụ trực tiếp cho từng giảng viên theo cách tiếp cận thông qua việc sử dụng giảng viên phù hợp với năng lực, sở trường, hiệu quả công việc của từng giảng viên.

Hai là, sử dụng đội ngũ giảng viên chất lượng, hiệu quả. Trong bố trí phân công lao động phải dựa trên cơ sở nhất quán các quan điểm chỉ đạo của Nhà trường, tránh vì động cơ cá nhân gây ảnh hưởng xấu đến sự đoàn kết nhất trí nội bộ. Việc bố trí hợp lý đội ngũ giảng viên còn nhằm đảm bảo thực hiện đúng chế độ chính sách đãi ngộ đối với giảng viên của từng chuyên ngành theo các chế độ quy định hiện hành. Căn cứ vào tình hình nhiệm vụ kế hoạch của nhà trường trong từng năm học, căn cứ vào quy mô số lớp và chuyên ngành đào tạo, dựa trên cơ sở số giảng viên hiện có để lập phương án bố trí, phân công công tác sao cho phù hợp. Việc phân công bao gồm những nội dung sau: Phân công giảng dạy cho giảng viên ở các khoa, bộ môn cần chọn những người đủ chuẩn về trình độ và năng lực chuyên môn theo quy định; ưu tiên chọn giảng viên có nhiều kinh nghiệm để phân công giảng dạy cho các lớp đào tạo trình độ cao, đặc thù. Phân công giảng viên tham gia công tác chỉ đạo thực tập phải là những giảng viên có năng lực trong giảng dạy các môn học chuyên ngành, có nhiều kinh nghiệm trong rèn luyện kỹ năng cho sinh viên, có uy tín và tinh thần trách nhiệm, biết phối hợp công tác với đồng nghiệp.

Ngoài ra phải tuyển chọn đội ngũ giảng viên có năng lực, có kinh nghiệm trong công tác tổ chức để phân công nhiệm vụ quản lý, chỉ đạo các hoạt động chuyên môn, các hoạt động khác trong nhà trường. Yêu cầu của đội ngũ giảng viên làm công tác quản lý là những người có năng lực chuyên môn, uy tín với các đồng nghiệp và được cử đi học các khóa bồi dưỡng về nghiệp vụ quản lý.

Hàng năm, Nhà trường cần có định hướng chung cho công tác xây dựng kế hoạch bố trí giảng viên, từ đó các khoa, bộ môn phân công công tác đối với giảng viên đảm bảo phù hợp với nhiệm vụ năm học theo định hướng chung của nhà trường. Trong quá trình chỉ đạo thực hiện sự phân công lao động cần có sự kiểm tra đôn đốc và kịp thời điều chỉnh nhằm làm cho sự phân công được cân đối, phù hợp, bảo đảm các mục tiêu đã đề ra, tạo ra được sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận giảng viên và phòng chức năng, các khoa trong nhà trường.

Ngoài ra, trong công tác quản lý, bố trí, sử dụng nguồn nhân lực trong nhà trường cũng cần quan tâm đến đặc điểm tâm lý và điều kiện cụ thể của từng đối tượng để có sự phân công phù hợp. Quan điểm chỉ đạo nhằm định hướng cho việc phân công, bố trí sử dụng đội ngũ giảng viên cần phải được quán triệt thống nhất trong tập thể cán bộ lãnh đạo, cán bộ chủ chốt và mọi thành viên nhà trường.  

Ba là, đẩy mạnh công tác nghiên cứu khoa học của giảng viên. Nhà trường cần tạo động lực NCKH cho giảng viên bằng cách khuyến khích các hoạt động khoa học ở các cấp độ khác nhau. Hiện nay, Nhà trường đã có nhiều đổi mới nhằm thúc đẩy hoạt động NCKH của giảng viên, song, cần có những chính sách về mặt tài chính tốt hơn nữa để khuyến khích giảng viên tích cực NCKH.

Ngoài ra cần phát huy tính tích cực, tính chủ động của giảng viên trong NCKHthông qua các buổi trao đổi học thuật, thuyết minh các đề tài nghiên cứu, báo cáo kết quả nghiên cứu, các Hội thảo chuyên môn… Đây là cơ hội tốt để các giảng viên đặc biệt là giảng viên trẻ được gặp gỡ, trao đổi với các đồng nghiệp có kinh nghiệm NCKH, các chuyên gia nghiên cứu.

Giảng viên phải xác định giảng dạy và NCKHlà nhiệm vụ “kép” nên trong công tác đánh giá giảng viên, Nhà trường cần bổ sung nội dung: công khai hồ sơ NCKH của giảng viên để sinh viên có thêm thông tin cho việc lựa chọn giảng viên trong quá trình đăng kí giảng viên giảng dạy môn học; qua đó, giúp giảng viên cố gắng nỗ lực nhiều hơn trong quá trình NCKH.

Bốn là, thường xuyên nâng cao trình độ chuyên môn nghiệp vụ, phương pháp giảng dạy và tu dưỡng đạo đức, lối sống cho đội ngũ giảng viên. Mỗi cán bộ, giảng viên phải thường xuyên cập nhật thông tin để tiếp cận một cách sâu rộng vào kho tàng văn hóa của nhân loại về các lĩnh vực trong xã hội, khoa học...; đồng thời, cần chú trọng đến phương pháp giảng dạy sao cho luôn thu hút được sinh viên. Ngoài ra, mỗi cán bộ, giảng viên phải luôn trau dồi phẩm chất đạo đức nghề nghiệp, giữ vững phẩm chất chính trị, nâng cao đạo đức cách mạng, góp phần cùng với Đảng bộ Nhà trường thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ chính trị trong giai đoạn cách mạng mới. Cán bộ giảng viên phải xây dựng, giữ gìn được những chuẩn mực đạo đức ở mọi nơi, mọi lúc, trong gia đình và ngoài xã hội.

Năm là, xây dựng tiêu chí đánh giá đội ngũ giảng viên.       Nhà trường cần hoàn thiện quy định cụ thể về chức trách của giảng viên; đồng thời, đề xuất hoàn thiện quy trình đánh giá giảng viên theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm. Việc đánh giá giảng viên tổng thể bao gồm đánh giá các mặt về chất lượng, số lượng, thời gian và quy trình đánh giá.

Hy vọng rằng, những giải pháp nêu trên sẽ được áp dụng để nâng cao chất lượng đội ngũ giảng viên Trường Đại học Hồng Đức, từ đó sẽ tạo ra nội lực, động cơ để quy hoạch đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ giảng viên, đáp ứng chuẩn quy định; là cơ sở ban đầu cho giải pháp tổ chức - cán bộ, triển khai kế hoạch quy hoạch phát triển đội ngũ giảng viên trong giai đoạn 5 năm theo mục tiêu kế hoạch đào tạo, phát triển của Nhà trường./.

                                                        Học viên: Nguyễn Thị Việt Hưng

                                                        Lớp: TCLLCT A2 -K50